Sinds de omvangrijke fraude door de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel aan het licht kwam, duikt het het ene na het andere fraudegeval op in de media, waaronder twee in Nijmegen. En gisteren was er het bericht over een Rotterdamse hoogleraar die onderzoeksdata verzon. We vragen hoogleraar Journalistiek & Media Jo Bardoel om de recente mediagolf over fraude te duiden. ‘Op het moment dat een bepaald onderwerp een issue wordt, wordt de nieuwsdrempel voor de media lager. Ze zullen dan eerder over het onderwerp berichten’, zegt Bardoel. Er zijn vaker gevallen van wetenschapsfraude in het nieuws geweest, maar, zegt Bardoel, ‘dat van Stapel is natuurlijk heel groot en opvallend. Alle andere fraudezaken worden in die stroom meegesleurd.’ Uitdoven Bardoel denkt dat de aandacht voor het onderwerp, als er een tijdje geen nieuwe gevallen uitlekken, vanzelf weer uitdooft. ‘Zo werkt dat nu eenmaal met media: een onderwerp heeft  “voedsel” nodig. Maar je ziet dat het onderwerp fraude op gezette tijden terugkomt. En dan worden alle oude gevallen weer gememoriseerd.’ Reputatie Uiteindelijk gaat al die media-aandacht voor dit onderwerp toch een keer knagen aan de reputatie van de wetenschap, denkt Bardoel. Dat wordt nog eens versterkt door de manier waarop journalisten normaal gesproken over wetenschap berichten. ‘Journalisten kijken op tegen onderzoekers’, denkt Bardoel. ‘Ze hebben overdreven veel ontzag voor wetenschappelijke resultaten; schrijven flitsende koppen als iemand met nieuwe onderzoeksresultaten komt. Journalisten denken dat als het uit de wetenschap komt, het wel zal kloppen: een soort kwaliteitsstempel. Terwijl ze over bijvoorbeeld een persbericht van een bedrijf veel kritischer zijn.’ Als blijkt dat wetenschappers toch niet altijd zo’n betrouwbare bron zijn, wordt dat door journalisten breed uitgemeten en valt de wetenschap hard van haar voetstuk. / Sjoerd Huismans