Hermann Bussmann is geen doorsnee-promovendus. Hij is een belangrijke motor achter het eerste nationale Hiv-programma van Afrika, in Botswana. Dat heeft succes, de levensverwachting van inwoners van Botswana is daarna flink gestegen. ‘Het werk van Hermann laat zien dat ontwikkelingshulp wel degelijk effect heeft’, zegt zijn begeleider André van der Ven, hoogleraar International Health in Nijmegen. Vanmiddag promoveert Bussmann aan de Radboud Universiteit. De van oorsprong Duitse Bussmann en Van der Ven ontmoetten elkaar in de jaren ’80 in Botswana. Ze waren allebei vrijwilliger in een ander ziekenhuis, maar maakten samen trips door het land. Begin jaren ’90 vertrok Bussmann, die zich inmiddels had gespecialiseerd in kindergeneeskunde, opnieuw naar Botswana. Daar waren inwoners inmiddels getroffen door Hiv, het virus dat Aids veroorzaakt. Mix medicijnen Er was die eerste jaren geen behandeling. ‘Ik zag veel kinderen doodgaan en kon nauwelijks iets doen. Ik voelde me meer sociaal werker dan arts’, zegt Bussmann in de Aula aan de Comeniuslaan, waar hij zich voorbereidt op zijn promotie. Aan Harvard University in Boston haalde hij zijn master Public Health. ‘In het lab leerde ik alles over het aidsvirus. Daar begonnen we ook met de ontwikkeling van een behandeling. In Afrika heerst een ander type Hiv dan hier, we moesten zoeken naar een goede mix van medicijnen.’ Alarmkreet In Botswana introduceerde hij de zogenaamde Combinatie Antiretrovirale Therapie (cART), niet lang nadat de president van het Afrikaanse land alarm had geslagen omdat hij zijn volk door Aids zag wegkwijnen. Twintig jaar daarvoor had een vijfjarig kind in Botswana nog een levensverwachting van zeventig jaar, vergelijkbaar met die van Zuid-Europese landen. Op het moment van de presidentiële alarmkreet, rond de eeuwwisseling, was die levensverwachting gehalveerd. Maar de behandeling die Bussmann introduceerde, sloeg snel aan. De levensverwachting van inwoners van Botswana is weer omhoog aan het gaan, richting zestig jaar. Afrikaanse artsen Bepalend voor het succes is een goede infrastructuur voor de aanvoer van medicijnen én de opleiding van Afrikaanse artsen. Beide zaken maken deel uit van het behandelingsprogramma van Bussmann. Zijn promotor André van der Ven is ook in Botswana geweest om te helpen bij de scholing. Van der Ven: ‘Het gaat vooral om het geven van handvaten, praktische informatie zodat de artsen daar ervaring opdoen met de behandeling van geïnfecteerde mensen.’ Amerikaanse sponsors Bussmanns behandeling is een voorbeeld geweest voor andere Afrikaanse landen – zelfs voor westerse landen – én wordt in Afrika nu ook ingezet voor de behandeling van andere ziektes, zoals diabetes. Bussmann werkt nog altijd in Botswana. Hij is ook een preventieprogramma gestart met geld van de regering daar en van Amerikaanse sponsors. De Nederlandse regering helpt niet financieel. Tot teleurstelling van Van der Ven: ‘De huidige discussie over ontwikkelingshulp in Nederland is zo kortzichtig. Het werk van Hermann laat zien dat ontwikkelingshulp wel degelijk effect heeft.’ / Martine Zuidweg