Retoricalessen moeten verlegen Nijmeegse studenten mondiger maken
Martin Luther King. Foto: Johnny Silvercloud / Flickr
Is de afwachtende en ingetogen Nijmeegse student binnenkort verleden tijd? Wel als het van hoogleraar Antieke retorica Bé Breij afhangt. Over twee jaar krijgt retorica een vaste plek in alle curricula van de letteren- en de managementfaculteit. Daarna zou ook de rest van de universiteit moeten volgen.
Nijmeegse studenten moeten mondiger worden, vindt Bé Breij, directeur van het Nijmeegse kenniscentrum voor retorica Peitho. ‘In vergelijking met de Randstad zijn studenten hier kalm, ingetogen, verlegen en afwachtend. In colleges zijn ze bang om hun mond open te doen en vinden ze het moeilijk om hun mening te formuleren.’ Als mogelijke oorzaak wijst Breij naar het feit dat studenten in het zuiden en oosten van Nederland veel bescheidener en aardiger zijn. ‘Mogelijk speelt de verschoolsing van de universiteit ook een rol’, aldus Breij.
Klimaatdiscussies
De hoogleraar Antieke retorica heeft een idee hoe dat probleem kan worden opgelost. Alle studenten van de Radboud Universiteit zouden in hun bachelor een component retorica moeten krijgen, al dan niet aangepast aan de eigen discipline – net zoals dat vandaag het geval is voor filosofie. Recent onderzoek van studenten van de Radboud Honours Academy bij enkele honderden RU-studenten toonde aan dat studenten van alle disciplines daar interesse in hebben.
‘Een student geneeskunde vertelde bijvoorbeeld dat artsen heel wat overbodige onderzoeken verrichten, omdat ze worden overreed door mondige patiënten’, aldus Breij. ‘Maar ook voor een bioloog zijn retoricalessen van belang, om zich staande te houden in klimaatdiscussies.’
Hoe de module retorica per faculteit of per opleiding kan worden ingericht, wordt het komende jaar onderzocht met een subsidie van het college van bestuur. Een medewerker zal in kaart brengen wat de verschillende opleidingen al aanbieden op het gebied van retorica en moet hen vervolgens overtuigen om deel te nemen aan het project. Vervolgens ontwerpt Peitho retoricaonderwijs op maat, in samenspraak met de opleidingen.
‘Alle studenten zouden eerst een stukje theorie moeten krijgen over algemene begrippen als argumentatie, houding en framing’, zegt Breij. ‘Daarnaast zullen ze les krijgen over discussies die spelen in hun vakgebied. ’
Democratisch laboratorium
Over twee jaar moeten de eerste retorica-modules van start gaan in de letteren- en de managementfaculteit en Breij hoopt dat daarna de rest van de universiteit volgt. Op termijn wil Peitho ook retoricalessen aanbieden in de middelbare scholen in en rond Nijmegen. ‘Dat rollen we uit in samenwerking met het Democratisch Laboratorium (DemLab) van de universiteit’, aldus Breij.
Wat is Peitho?
Peitho, het centrum voor retorica aan de Radboud Universiteit, werd anderhalf jaar geleden opgericht door Bé Breij, gespecialiseerd in antieke retorica en neerlandica Yvette Linders, die zich bezighoudt met taalbeheersing en moderne retorica. In de minor Nederlands verzorgt Peitho een cursus antieke en moderne retorica en in de Honours Academy een lab voor studenten. De medewerkers van Peitho geven ook lezingen op aanvraag.
Geen afwachtende student schreef op 2 maart 2020 om 09:55
‘Mogelijk speelt de verschoolsing van de universiteit ook een rol’, aldus Breij. Vervolgens: ‘Alle studenten zouden eerst een stukje theorie moeten krijgen over algemene begrippen als argumentatie, houding en framing’, zegt Breij. ‘Daarnaast zullen ze les krijgen over discussies die spelen in hun vakgebied. ’
Dit lijkt mij wat tegenstrijdig, moet Universiteit ons studenten nu gaan leren hoe wij onze mening durven te gaan verkondigen? Wellicht mag dan ook een blik geworpen worden op docenten die genoegen nemen met een college waar interactie ontbreekt…
Enfin, bij mijn (notariële) rechtenstudie is hier in ieder geval geen sprake van. Daar wordt men eerder met de nek aangekeken indien men juist niet actief deelneemt aan de colleges…
Paul Voestermans schreef op 2 maart 2020 om 10:49
Overreed?
Ken Lambeets schreef op 2 maart 2020 om 11:06
Inderdaad, dank voor de opmerkzaamheid!
Jurgen Brink schreef op 2 maart 2020 om 11:16
Retorica op de universiteit is, zonneklaar, considerabel, van cruciale significantie!
En overigens ben ik van mening dat retorica een verplicht onderdeel van het curriculum moet worden
Gijs schreef op 3 maart 2020 om 09:40
Vanzelfsprekend is retorica een belangrijke vaardigheid en zou het voor veel studenten toegevoegde waarde hebben om hier cursussen over te krijgen. Het probleem is alleen dat heel veel zaken toegevoegde waarde zouden hebben in curricula van opleidingen. Echter is niet overal ruimte voor en moeten opleidingen nu al keuzes maken. Wanneer het CvB taaltoetsen, filosofie en retoricacursussen een verplicht onderdeel maakt in de curricula, moeten er andere zaken worden gechrapt. Dit terwijl de bevoegdheid over de samenstelling van curricula niet bij het CvB ligt, maar bij de opleidingen (in samenspraak met de opleidingscommissie). Ik ben dus benieuwd in hoeverre opleidingen vrij zijn om zelf een keuze te maken over het al dan niet invoegen van retorica in hun opleidingen.
“Mondige”patiënt! schreef op 4 maart 2020 om 14:22
Aan de zgn mondige geneeskunde student, die beweerde, dat er veel onnodige onderzoeken werden gedaan door de toenemende mondigheid van patiënten.
Mijn ervaring/ vermoeden is, dat dit deels aan de medici zelf ligt.Veelal wordt er uitgebreide medische info gegeven, aan een soort paketje tegenover zich.Vergeten wordt de vaak ongeruste patiënt, die EVEN als een mens met emoties gezien wil worden .
In een cursus “actief luisteren”, dus even naar de mens in de patiënt kijken.Zogenaamde EVEN empathie inschakelen!
Valt te leren!
Sophie schreef op 5 maart 2020 om 16:41
Dat een student op de universiteit een stuk filosofie van het eigen wetenschapsgebied krijgt, en leert over argumentatiestructuur en framing (een onderwerp wat in een digitaal tijdperk steeds belangrijker wordt!) vind ik alleen maar te prijzen. Zo’n proef met retoricamodules lijkt me dan ook leuk en leerzaam. Hopelijk zorgt het voor wat interessante discussies tijdens colleges.
Waar ik me wel een beetje aan stoor is de focus op dat “mondige”. Waarom moet iedere student in een extraverte, mondige mal? Waarom moet Nijmegen zijn zoals de Randstad? Waarom moet iedereen hardop constant zijn mening verkondigen? Een goed begrip van argumentatie kan ook schriftelijk getoetst worden, of ingebed worden in een bestaande cursus, bijvoorbeeld door artikelen van wetenschappers te analyseren op argumentatiestructuur en dit actief te bespreken in een werkgroep. Ik hoop daarom niet dat retoricalessen van die veredelde ballerige debatclubjes worden waarin studenten voor het blok worden gezet en gedwongen worden om voor een groep te staan en een “mening” te verkondigen.
Daar help je introverte studenten absoluut niet mee, en als het een verplicht onderdeel zou zijn kan een introverte student, die inhoudelijk goed scoort, echt hierover struikelen. Sommige mensen denken eerder na voordat ze praten, en dit zegt totaal niks over de kwaliteit of de inhoud van wat ze te zeggen hebben. Laat die introversie ook in zijn waarde, zou ik zeggen.
Bé Breij schreef op 9 maart 2020 om 17:35
Dag allemaal,
dank voor jullie reacties! We nemen ze zeker mee. Schroom niet om contact op te nemen als je wilt doorpraten, via peitho@let.ru.nl of b.breij@let.ru.nl.