Stel dat je brein muziek kon voortbrengen, hoe zou dat klinken? Een prikkelende vraag, die onderzoekers van het Donders Instituut op Breinfest voor je kunnen beantwoorden. Vox-redacteur Mark Merks nam de proef op de som.

In De Lindenberg is vanavond het neurowetenschappelijk festival Breinfest. Op het programma staat een keur aan activiteiten. Eén daarvan trok onze aandacht. Promovendus Alex Brandmeyer geeft een demonstratie waarbij hij je hersenactiviteit via een EEG meet en omzet in muziek. Om dat te doen, moet je een cap met sensors opzetten. Er ligt er een voor me klaar in het lab in de kelder van het Spinozagebouw. Deze caps zijn goed voor quick & dirty klussen, ze zijn snel werkend te krijgen en niet zo duur. Het ding is het best te vergelijken met een doornenkroon – zij het vast comfortabeler. De verschillende sensoren drukken licht op verschillende plekken op je hoofd en pikken daar hersenactiviteit op. Wat zouden we te horen krijgen? Mijn meer verfijnde recente muziekvoorkeuren, of het ruigere werk waar ik op de middelbare school naar luisterde? Als het maar geen nu metal is. Die angst blijkt ongegrond. Wanneer de computer en sensoren met elkaar worden verbonden klinkt er geen snerpende gitaar, schreeuwt er niemand over het doorsnijden van polsen. Ook van mijn nieuwste voorkeuren – Amerikaanse gitaarbandjes, het liefst uit the south – hoor ik niks terug. Wat hoor je dan wel? Moeilijk. Ik zou het vergelijken met een gestripte versie van een elektronisch nummer. Een dj zal er geen volle zalen mee trekken, het is voor een willekeurige toehoorder niet meer dan een kabbelende bassline met wat ruis en gekraak. Maar het is wel bijzonder om te horen wat er in je hoofd gaande is. De ervaring is voor de persoon met de cap op leuk. Er blijkt – gelukkig – altijd bepaalde hersenactiviteit gaande, zonder dat je daar bewust mee bezig bent.. en het is vreemd om te concluderen dat je er weinig controle op kunt uitoefenen. Heel hard focussen leidt er niet toe dat je het basisritme verstoort, maar levert eerder een bijgeluid op. Wanneer de resultaten zijn bedoeld voor wetenschappelijke productie dan werken Brandmeyer en zijn collega’s met andere apparatuur. De onderzoekjes van vanavond zullen dan ook niet veel opleveren. Brandmeyer: ‘Het is de bedoeling om mensen op een leuke manier kennis te laten maken met het werk dat we doen.’ En dat is? Brandmeyer: ‘Wij doen onderzoek naar de wijze waarop mensen zich een taal eigen maken. Neem het Nederlands. Wie hier geboren en getogen is beseft dat niet, maar bepaalde klanken zijn voor een buitenlander die Nederlands leert ontzettend moeilijk te onderscheiden. Via de EEG kunnen we zien of de persoon in kwestie een toonwisseling wel of niet oppikt, en daar vervolgens aandacht aan besteden. Concreet kan het onderzoek bijvoorbeeld leiden tot een betere manier van taalverwerving.’ / Mark Merks