Vanaf dit jaar reikt de universiteit niet een, maar drie mediaprijzen uit aan wetenschappers die hun gezicht laten zien in de media. De nieuwe prijzen zijn vernoemd naar de Nijmeegse oorlogsrector Bernard Hermesdorf – eindelijk aan de vergetelheid ontrukt.

#1. Wat er mis was aan de oude mediaprijs, de Frans Duynstee Bokaal Acht jaar lang reikte de universiteit bij de nieuwjaarsreceptie prijzen uit voor de best scorende wetenschapper in de media. Bij zijn  eerste nieuwjaarsrede wilde collegevoorzitter Gerard Meijer de traditionele prijs afstoffen. In de storm van sociale media en internetnieuws is het domweg tellen van uitingen nauwelijks nog te doen, aldus zijn uitleg. ‘Daarom gaan we meer doen dan alleen maar tellen.’ #2. Hoe de universiteit met de prijzen haar beleid tracht te onderstrepen Wie meer wil doen dan alleen maar tellen moet keuzes maken. Daarom is er nu een jury die bepaalt wie de prijzen krijgt. En die jury, onder leiding van voormalig rector magnificus Kees Blom, let bij de drie prijzen op drie verschillende aspecten. Er komt een prijs voor de wetenschapper die het ‘meest herkenbare geluid’ in de media heeft afgegeven, en daarmee ‘het inhoudelijk debat heeft verdiept’. En er komen twee prijzen waarmee de universiteit haar beleid onderstreept: aandacht voor jong talent en voor internationale uitstraling. #3. Waarom Bart Jacobs, Sophie Bolt en Barbara Franke de winnaars werden De winnaar van de prijs voor de wetenschapper met het meest ‘herkenbare geluid’ in de media is de ongetwijfeld meest gelauwerde wetenschapper van het vorig jaar, de informaticus Bart Jacobs. Hij wordt door de jury geroemd om zijn kritische bijdrages aan het publieke debat over digitale veiligheid, zoals bij het elektronisch patiëntendossier en het beleid over computercriminaliteit. Hij is onafhankelijk, kritisch en heeft altijd het belang van de burger voor ogen, aldus de motivatie van de jury. De jongerenprijs is voor antropoloog Sophie Bolt, veelvuldig in de media vanwege haar promotie over lichaamsdonatie. En de internationale prijs is voor Barbara Franke, hoogleraar moleculaire psychologie: zij haalde onder meer de New York Times vanwege haar bijdrage aan spraakmakende publicaties over het verband tussen genen, hersengrootte en intelligentie. #4. Wat opvalt aan de juryuitspraken Ze zijn wat onevenwichtig. Bij Bart Jacobs is terecht aandacht voor de manier waarop hij niet alleen in de media reageert op lopende zaken, maar ook zelf richting geeft aan het debat. Zo kun je als universiteit je waardering voor maatschappelijk elan onderstrepen. En het aardige van een juryuitspraak boven de voormalige scorebordjournalistiek is dat er over de uitspraak valt te twisten. En ook: met één baanbrekend optreden kun je nu de prijs in de wacht slepen, de vroegere methode gaf voorsprong aan een wat sleets geworden rijtje wetenschappers die nu eenmaal voorin de bakjes van de redacties zitten. Bij de jongeren- en de internationale prijs zijn het toch weer de punten die de boventoon voeren: je moet vooral veel in de (internationale) media zijn om winnaar te worden, de inhoudelijke motivering van de jury is er wel, maar slechts als terzijde. De prijs wordt interessanter als ook hier het telraam wordt opgeborgen. #5. En nog een kanttekening bij de naamgever van de nieuwe prijs, Bernard Hermesdorf Laat er geen misverstand over bestaan: het werd tijd dat de universiteit de oorlogsrector aan de vergetelheid ontrukt. De man trotseerde in 1942 de door de bezetter opgelegde regels, met sluiting van de universiteit tot gevolg. Daarmee heeft hij volgens historicus L.J. Rogier ‘zwaarder verantwoording’ gedragen en ‘grotere persoonlijke gevaren’ getrotseerd dan ‘een van zijn voorgangers en opvolgers’. Als mediapersoonlijkheid stond hij niet bekend, maar daar zeuren we nu niet over. Wel willen we vragen om elke prijs die onder zijn naam wordt uitgereikt in elk geval langs de meetlat van de moed te leggen. Heldhaftigheid is wat de man typeert. Mensen roemen vanwege een hausse aan media-aandacht, doet de naamgever toch wat te kort. / Paul van den Broek