Noem het gerust een droom. Bas Spitters, wiskundig onderzoeker in Nijmegen, werkt een semester bij het Institute for Advanced Study in Princeton. Het instituut, dat sinds de zomer geleid wordt door Robbert Dijkgraaf, brengt dit jaar topwiskundigen uit de hele wereld bij elkaar om een nieuwe grondslag voor de wiskunde te schrijven. ‘Dit is zó spannend.’

Als tiener las Bas Spitters een boek over het Institute for Advanced Study (IAS). In de kelder van dat instituut bouwde John von Neumann (1903-1957) de eerste computer. Ook Albert Einstein en Kurt Gödel waren aan het Institute verbonden. ‘Ik was gefascineerd’, vertelt Spitters. Vandaag zit hij in datzelfde complex in Princeton. En net als Von Neumann, buigt Spitters zich over wiskundige vraagstukken over computers. De Nijmeegse onderzoeker arriveerde in januari in Princeton om een semester lang mee te werken aan een ‘special year’. Dertig mathematici uit de hele wereld schrijven een nieuwe grondslag voor de wiskunde. ‘Geweldig’, vindt hij. ‘Alle grote namen zijn hier en de collaboratieve sfeer is uniek.’ Spitters werd tijdens een congres in Duitsland gevraagd om naar Princeton te komen. ‘Een nieuwe grondslag voor de wiskunde is nodig omdat de taal die we nu gebruiken honderd jaar oud is en dus niet is ontworpen voor het gebruik op computers.’ Wiskundige programma’s worden meer en meer ingezet om bugs in software te voorkomen en de informatica is op haar beurt een tool om wiskunde te controleren. In Princeton zijn toppers uit de informatica, logica en wiskunde – onder aanvoering van Fields Medalist Vladimir Voevodsky –  samen om elkaar te kruisbestuiven. Die interactie werkt fantastisch, vindt de Spitters. ‘Dit is zó spannend. We hebben besloten met z’n allen een boek te schrijven over wat we hier doen.’ Dat boek, dat al meer dan vierhonderd pagina’s telt, wordt online voor iedereen toegankelijk. De Nijmeegse wiskundige heeft tijdens zijn verblijf in de VS nog nauwelijks uitstapjes gemaakt. Hij slaapt, eet en werkt. Thuis in Nederland kan hij dat niet, daar heeft hij een vrouw en vier kleine kinderen. ‘Ik zit hier met gelijkgestemden. Op het instituut wordt goed voor je gezorgd; het is een klein dorp. Het eten is erg goed. Je kunt je volledig concentreren op het onderzoek.’ Het IAS is maar klein. Het telt 27 vaste hoogleraren en jaarlijks werken er 200 internationale wetenschappers tijdelijk aan hun onderzoek. In de meeste werkkamers hangen ouderwetse schoolborden. ‘Daar werken we echt op. En ’s avonds kun je er een bordje ‘do not erase’ bij zetten, zodat de schoonmaker weet dat hij de formules niet moet uitvegen.’ Bas Spitters heeft zijn semester in de VS er inmiddels op zitten en is vorige week teruggekeerd. Lees straks de nieuwe Vox voor een interview met Robbert Dijkgraaf, directeur van het IAS en vanaf 23 mei eredoctor aan de Radboud Universiteit.