Belg aan de Waal is zijn alter ego. Ken Lambeets streek kort geleden vanuit Brussel neer in Nijmegen en is nieuw op de redactie van Vox. De komende maanden schrijft hij over zijn ervaringen. Deel 15: de Luizenmoeder.

Al mijn inspanningen om Nederland en België wat dichter bij elkaar te brengen in deze columns, zijn voor niets geweest.

Wat is er gebeurd? Sinds kort wordt in België De Luizenmoeder uitgezonden, de Nederlandse tv-serie die het gedrag van ouders en leraars op een lagere school op een komische manier uitvergroot. Goed nieuws, ware het niet dat de Vlaamse commerciële omroep een eigen versie van de tv-serie heeft gemaakt. Aan de verhaallijnen werd niets veranderd en alle personages zijn hetzelfde, maar alles werd opnieuw opgenomen met Vlaamse acteurs.

Bizar, want zoiets gebeurt anders hoogst zelden. Op de Belgische televisie zijn er sinds jaar en dag afleveringen te zien van heel wat Engelse (Absolutely Fabulous, Blackadder), Franse (Les Revenants), Scandinavische (Borgen, The Bridge, The Legacy) en Italiaanse series (L’Amica geniale) met ondertiteling, maar een Nederlands kijkcijferkanon moet helemaal opnieuw worden gemaakt omdat ‘de culturele verschillen tussen Vlaanderen en Nederland te groot zijn’. Asjemenou zeg.

Ik snap ook wel dat niet alle grappen en nuances uit de Nederlandse versie in Vlaanderen helemaal begrepen zouden worden. Maar is dat niet precies een goede reden om de originele reeks te tonen? Enkel zo kunnen we elkaar opnieuw een beetje beter leren kennen. Bovendien lag ik als volbloed Vlaming geregeld in een deuk met het doen en laten van juf Ank en haar collega’s, en met mij trouwens heel wat Vlaamse vrienden die nooit in Nederland hebben gewoond.

Met enige tegenzin heb ik dan toch maar naar de Vlaamse versie van De Luizenmoeder gekeken. Het eerste wat opvalt: er is sterk gesleuteld aan de voornamen van de personages. Juf Ank heet in Vlaanderen juf Els, de leerlingen Rianna en Bradley zijn Rita en Liam geworden en moeder Ursula wordt vertaald als Angelique. Voorts is de fietsenstalling het conciërgekot geworden en wordt met godverdomme in plaats van met gatverdamme gevloekt. Alsof dat probleem niet met ondertitels had kunnen worden opgelost. Het benieuwt me overigens zeer wat de vertaling van ‘pielemuis’ is geworden.

Meer nog dan het verschil in woordenschat valt het verschil in acteren op. De Vlaamse versie is wat ingetogener, trager en minder direct dan het origineel. En net daarom ook veel minder grappig. De Luizenmoeder moest het wat mij betreft vooral hebben van die grote en grofgebekte mond van de personages in een omgeving waar je die niet meteen zou verwachten, het schoolplein.

In De Volkskrant vertelt Paul Wouters, een Vlaamse filosoof die in Nederland woont, dat het niet meer dan logisch is dat er een Vlaamse versie van de serie is gemaakt. ‘Een Vlaamse school is anders’, zegt hij. ‘Ouders zijn daar, vergeleken met Nederlandse vaders en moeders, een stuk volgzamer. Misschien dat Belgen in de grote steden wat assertiever zijn, maar in de rest van Vlaanderen zeker niet.’ Het klinkt alsof de jaren zestig nog moeten aanbreken in mijn thuisland. En de Vlaming heeft geen schrik van al wat vreemd is, toch?

Maar ach, wat ik weet ik er ook van? Wellicht ben ik na een jaar in Nederland al te hard vervreemd van het thuisland. De eerste uitzending van de Vlaamse Luizenmoeder haalde één miljoen kijkers, wat zonder meer een succes te noemen is. Hoe goed de Nederlandse versie het gedaan zou hebben, zullen we helaas nooit weten.

Lees alle columns van Ken Lambeets