College van bestuur botst met medezeggenschap over bezuinigingen: ‘Hoe durven jullie dit te doen?’
-
Berchmanianum. Foto: Dick van Aalst
Op de laatste vergadering van het academisch jaar stelden leden van de universitaire medezeggenschap kritische vragen aan het college van bestuur over de financiële koers voor de komende jaren. Soms ging het er hard aan toe. ‘Dit valt niet uit te leggen. De hele universiteit spreekt er schande van.’
Blijft het Bestuursbureau – de ondersteunende dienst van het college van bestuur (cvb) – buiten schot bij de torenhoge bezuinigingen die op de Radboud Universiteit afkomen? Op die vraag wilden leden van de medezeggenschap maandag opheldering tijdens de laatste vergadering van het academisch jaar.
De Beleidsbrief voor 2026, waarop faculteiten en diensten hun begroting voor het volgende jaar moeten baseren, was het pièce de résistance van de vergadering. Meer dan een uur lang ondervroegen leden van de Universitaire Studentenraad (USR) en de Ondernemingsraad het cvb over de financiële koers van de universiteit voor de komende jaren. Tegen 2030 moet de universiteit namelijk 36,8 miljoen euro bezuinigen, de grootste inspanningen moeten van de ondersteunende diensten komen.
Twee bestuursadviseurs
Moet het Bestuursbureau ook een steentje bijdragen, wilden de leden van de medezeggenschap weten. Vicevoorzitter Agnes Muskens erkende dat eerdere communicatie van de universiteit over dit onderwerp niet duidelijk was. ‘Het Bestuursbureau wordt wél meegenomen in de doorlichting die momenteel plaatsvindt’, zei ze. Wel temperde Muskens de verwachtingen over wat er te halen valt. ‘Er zijn veel taken die wettelijk verplicht zijn en veel capaciteit vragen. Daar moeten we transparant over zijn.’
‘Dit valt niet uit te leggen aan de academische gemeenschap’
Vooral twee vacatures voor bestuursadviseurs die onlangs op de website van de universiteit verschenen – één voor de rector en één voor de collegevoorzitter – vielen slecht bij de medezeggenschap. ‘Hoe durven jullie dit in dit klimaat te doen?’, vroeg Wilma Philipse van de Ondernemingsraad zich verontwaardigd af. ‘De hele universiteit spreekt hier schande van. Dit valt niet uit te leggen aan de academische gemeenschap.’
Rector José Sanders toonde begrip voor de verontwaardiging. ‘Tegelijkertijd kan ik uit eigen ervaring zeggen: na bijna twee academische jaren op rij, houd ik dit niet vol zonder bestuurlijke ondersteuning. Ik heb iemand nodig om mijn dossiers goed te beheren.’
Gekwetste medewerkers
Ook de Honours Academy, die op nominatie staat voor opheffing, kwam aan bod. Sanders vertelde dat de universiteit wil kijken naar een nieuwe, efficiëntere inrichting van onderwijsinnovatie, waarbij bundeling met het Teaching & Learning Centre (TLC) mogelijk is. ‘Beide initiatieven delen een vergelijkbare ambitie,’ aldus de rector.
Leden van de medezeggenschap uitten zorgen over deze ontwikkeling, gezien het verdwijnen van de Honours Academy en het feit dat ook het TLC moet bezuinigen. ‘Hoe zien jullie dat?’, vroeg voorzitter van de USR Sven Braster zich af. De rector benadrukte dat eerst in kaart wordt gebracht waar faculteiten behoefte aan hebben. ‘Pas dan kunnen we bepalen hoe we dat centraal kunnen ondersteunen.’
Later in de vergadering bood de rector ook excuses aan richting medewerkers van de Honours Academy, die het nieuws over de opheffing in de wandelgangen moesten vernemen. ‘Ik begrijp dat medewerkers zich gekwetst voelen. Dat spijt me oprecht. Ik ga vanaf volgende week persoonlijk met hen in gesprek. Dit proces is sneller gegaan dan het had gemoeten.’
‘Slimmer programmeren’
Namens de USR vroeg Braster in hoeverre de universiteit langstudeerders wil ondersteunen in de toekomst. Een complex vraagstuk, antwoordde de rector. ‘De universiteit heeft jarenlang voorzieningen gefinancierd die niet binnen het model van het ministerie van OCW passen — denk aan het Honoursprogramma, premastertrajecten en dubbele inschrijvingen. We hebben bewust gekozen voor een bredere visie op toegankelijk en verdiepend onderwijs. Maar met de huidige bezuinigingen moeten we ons afvragen of dit haalbaar blijft.’
‘Wat voor universiteit willen we zijn?’
‘Ik hoor vooral financiële argumenten’, reageerde OR-lid Edita Poljac, tevens hoofd van de Honours Academy. ‘Maar wat voor universiteit willen we zijn? Welke studenten willen we nog aantrekken?’
De visie van de universiteit botst momenteel met de harde werkelijkheid van de bezuinigingen, legde de rector uit. ‘Onze ambitie is juist om interfacultair onderwijs en verdieping breder beschikbaar te maken. Niet door méér onderwijs te organiseren, maar door slimmer te programmeren – zodat uitwisseling mogelijk is zonder dat de werkdruk toeneemt.’
‘Centrale sturing’
In het licht van de bezuinigingen sprak de rector over een verschuiving in de organisatiekoers van de universiteit. Waar het zwaartepunt tot nu bij faculteiten ligt – ‘decentraal tenzij’, in de woorden van de rector – is er nu sprake van een ‘herwaardering van centrale sturing’. ‘Naarmate de universiteit complexer wordt, is meer coördinatie nodig. Dat betekent niet dat alles centraal moet, maar soms is het simpelweg noodzakelijk.’
OR-lid Mathijs van de Sande wees erop dat veel van de huidige keuzes rondom bezuinigingen neerkomen op faculteiten. ‘We voeren een model in dat van het ministerie komt, zonder inhoudelijke inkleuring van de universiteit zelf. Dat maakt het lastig om er als faculteit sturing aan te geven. Voor een kleine faculteit als FFTR kunnen deze marginale verschuivingen [binnen de bezuinigingen, red.] grote gevolgen hebben.’
Collegevoorzitter Alexandra van Huffelen hamerde het stuk af met een weinig optimistische boodschap. ‘Hoe we het ook verdelen, er moet worden bezuinigd. Er staat helaas geen geheime geldpot op de campus.’ De medezeggenschap heeft nog niet ingestemd met de Beleidsbrief, de leden gaan zich eerst beraden. Besluitvorming vindt pas komende maandag plaats.
USR-lid: ‘Praat met ons’
Neem de medezeggenschap serieus. Die oproep deed USR-lid Isabelle Scholte aan het einde van de Gezamenlijke Vergadering aan het college van bestuur. ‘Het is frustrerend als je het gevoel hebt dat je inzet weinig effect heeft’, aldus Scholte. ‘Iedereen begint dit werk vol enthousiasme en goede ideeën – het zou zonde zijn als die energie verloren gaat. Praat met ons, luister naar ons. Alleen samen komen we tot goede besluiten.’
Bezorgde medewerker schreef op 1 juli 2025 om 21:56
Over welke ondersteunende diensten gaat het hier concreet over?
Gefrusteerde medewerker schreef op 2 juli 2025 om 10:00
Wat betreft de twee vacatures voor bestuursadviseurs: het stuit mij als administratief medewerker echt enorm tegen de borst dat, als wij mensen die het ‘simpele’ werk doen bijna kopje onder gaan vanwege de hoge werkdruk, we niet eens een werkstudent mogen inhuren voor een paar uurtjes (want we moeten bezuinigen) maar de hoge bazen gooien er wel weer twee adviseurtjes tegenaan voor schaal 12. Als mevrouw Van Huffelen haar volledige focus op het rectorschap zou richten in plaats van ook nog een ‘bijbaantje’ als partijvoorzitter van D66 te hebben, dan had ze misschien wel genoeg tijd gehad om zich te verdiepen in de bestuursdossiers en was deze vacature niet nodig geweest.
Daarnaast hoop ik echt dat men eens goed alle adviserende en beleidsmatige banen bij centraal onder de loep gaat nemen, want mijn ervaring is dat deze duur betaalde mensen vaak alleen maar onnodig werk veroorzaken (voor o.a. het ondersteunend personeel) in plaats van iets bijdragen aan het verbeteren van werkprocessen. En dat terwijl er enige jaren geleden (natuurlijk onder leiding van een duur extern adviesbureau) een kolomdoorlichting is geweest waarin ondersteuners duidelijk hebben aangegeven dat er te weinig wordt geluisterd naar medewerkers op de werkvloer als het gaat om verbeterprocessen, terwijl daar echt veel expertise zit. Misschien kan dit rapport ergens uit een laatje opgeduikeld worden?
Een Radboud medewerker schreef op 2 juli 2025 om 10:31
Volgende keer wel goede bestuurders benoemen? Scheelt geld en vooral goed beleid. Deze ondersteuners gaan de ene bestuurder helpen om naast haar nogal wijdlopige toespraken eens te gaan leiden en de andere bestuurder om D66 naar de verkiezingen te leiden. Het is Godgeklaagd.
Koen schreef op 2 juli 2025 om 10:33
Ik hoor nogal wat drogredenen en mistig taalgebruik. In welke zin wordt de universiteit “complexer” dan ze al was en waarom is dat een reden voor meer “coördinatie”? Ik lees ‘coördinatie’ hier als een eufemisme voor meer centrale aansturing bij de bezuinigingen. Het is nogal een breuk met de traditie van onze universiteit om veel autonomie bij de faculteiten te laten.
Verder krijg ik de indruk dat de ‘beleidsbrief’ fungeert als een verkapte begrotingsrichtlijn. Dat stemt mij wantrouwig: op begrotingen heeft de medezeggenschap instemmingsrecht; op dergelijke brieven niet.
Sinds het aantreden van de nieuwe collegevoorzitter krijgt de toch al naar top-down besturende neiging van het college van bestuur steeds meer gestalte. Het inhuren van een extern bureau om onderdelen van de instelling door te lichten is een goede strategie om verantwoordelijkheden af te schuiven, terwijl er bij de opdracht door onze bestuurders natuurlijk al wel instructies gegeven worden. Moeten bezuinigen is pijnlijk, ja, maar er zijn betere en slechtere manieren om dat te doen: van bovenaf opleggen past niet op een universiteit. Onze onderwijs- en onderzoeksinstelling is immers geen bedrijf. Neem de mensen toch alsjeblieft van onderaf mee in dit proces.
Verbijsterde alumna schreef op 2 juli 2025 om 11:41
Je kunt je afvragen hoe goed er over deze twee ‘adviseursfuncties’ is nagedacht. Het ‘beheren van dossiers’ is geen taak voor een adviseur. Het bewaken van deadlines, voorbereiden van overleggen, aantekeningen en actielijstjes maken en het bewaken van de opvolging ervan ook niet. Dat zijn allemaal taken voor een managementassistent. Echte adviseurstaken worden in de twee functieomschrijvingen niet genoemd. De voorzitter en de rector willen dus gewoon allebei een extra fulltime managementassistent aannemen (extra, want allebei hebben ze er al een). Hier gaat iets heel erg mis.
Student managementwetenchappen schreef op 2 juli 2025 om 12:23
En áls elk van beide bestuurders daadwerkelijk een fulltime adviseur nodig heeft, dan moet je toch concluderen dat beiden ongeschikt zijn voor hun functie.
Een bange RU-medewerk(st)er schreef op 2 juli 2025 om 12:22
Na jaren van bestuurlijke ellende is dit toch weer onaangenaam verrassend. Een bestuurder die zegt dat complexiteit een reden is voor meer centralisatie, terwijl werkelijke elke academische theorie over organisaties juist het tegendeel betoogt. Wat is nu echt de kwaliteit van deze bestuurders en waar is de raad van toezicht?
Jeroen schreef op 2 juli 2025 om 17:01
Inderdaad, waar is de raad van toezicht en wat doen zij?
Lara de Die schreef op 2 juli 2025 om 15:37
Nog even los van de inhoud: dank aan alle collega’s en studenten die zich inzetten in de medezeggenschap jullie doen belangrijk werk
Stijn Andringa schreef op 5 juli 2025 om 11:08
Het volledige statement van de Universitaire Studentenraad, voor de geïnteresseerde:
“Beste Alexandra, José en Agnes,
Gezien we vandaag de laatste ovGV van het jaar hebben, gebruiken we graag dit moment om te reflecteren op hoe het jaar is verlopen. Een roerig jaar waarin het op de universiteit geen moment écht rustig was en waarin onze samenwerking stroever verliep dan wenselijk. Velen van ons ronden dit jaar daardoor anders af dan we voor ogen hadden en zelfs hadden gewild. Een raadsjaar begin je na de zomer met 1000 ideeën en veel enthousiasme om bij te dragen aan de universiteit. We hebben dit jaar echter niet altijd het gevoel gehad dat onze input écht gewaardeerd werd. Soms leek het alsof onze (kritische) vragen en adviezen niet als behulpzaam, maar meer als horde werden gezien. Dat leidde meer dan eens tot frustratie, stress of verdriet (of combinatie daarvan), in plaats van energie en voldoening.
Iedereen die wordt verkozen begint het jaar met passie en goede ideeën. Het zou zonde zijn als die passie aan het einde van het jaar verloren is. We willen jullie daarom oproepen om de komende jaren het volgende te doen: praat met en luister naar jullie studentenraad, en erken en waardeer de energie en het werk wat ze in een medezeggenschapsjaar stoppen. Er is maar een manier waarop we tot een mooiere universiteit kunnen komen: door samen te werken, sámen als studentenraad, sámen met de OR, sámen met alle medewerkers en studenten, en sámen met jullie, het CvB.”