Het taalgebruik van Nederlandse en internationale studenten in kaart brengen. Dat is de bedoeling van nieuw grootschalig onderzoek onder leiding van taalkundige Nicoline van der Sijs. ‘De onderwijsminister zal zeker interesse hebben in de resultaten.’

Spreken en schrijven studenten slechter Nederlands? Is er te veel Engels in het hoger onderwijs? Waarom volgen zo weinig studenten een talenstudie? En vinden internationale studenten het interessant om Nederlands te leren, of niet? Het zijn maar enkele vragen waar een groot taalkundig onderzoek onder studenten in België en Nederland antwoorden hoopt op te vinden.

Coördinator van het project is Nicoline van der Sijs. De historisch taalkundige is dan wel met emeritaat, maar als gastonderzoeker is ze nog steeds verbonden aan de Radboud Universiteit. ‘Dit wordt mijn laatste onderzoek op deze grote schaal’, vertelt ze aan de telefoon.

Over de positie van Nederlands en andere talen in het hoger onderwijs is veel discussie, aldus Van der Sijs. ‘Het Nederlands van studenten zou achteruitgaan en er is kritiek op het Engels als voertaal in het hoger onderwijs, maar die uitspraken zijn vaak niet op feiten gebaseerd. Vandaar deze enquête.’

De vragenlijst is niet alleen bedoeld voor studenten die een talenstudie volgen, maar juist ook voor studenten van alle disciplines, zowel in het hbo als aan universiteiten. ‘Voor bètastudenten is taal ook belangrijk’, zegt Van der Sijs.

Teruglopende studentenaantallen

Van der Sijs hoopt dat ook internationale studenten hun weg naar de enquête zullen vinden. Daarom zijn de vragen opgesteld in het Nederlands, Engels en Frans. ‘Het is  interessant om te inventariseren hoe internationale studenten denken over taal. Zijn ze bereid om Nederlands te leren? En vinden Nederlandse studenten dat internationale studenten Nederlands moeten leren?’

Daarnaast willen de onderzoekers in kaart brengen waarom talenstudies zo weinig in trek zijn bij studenten. Ook aan de Radboud Universiteit is het met de studentenaantallen bij talenstudies nog altijd niet goed gesteld. ‘Het is een feit dat de studentenaantallen voor deze studies teruglopen in Nederland en Vlaanderen’, zegt Van der Sijs. ‘De vraag is waarom. Hebben de studies een slechte naam, of zijn ze economisch gezien niet interessant?.’

‘Ook met de antwoorden van studenten die de enquête niet afmaken, kunnen we aan de slag’

Is dit soort onderzoek nog niet eerder gedaan? ‘Zeker wel, maar nog nooit op zo’n grote schaal, zowel in Nederland als in Vlaanderen en Wallonië, en onder studenten van alle disciplines’, vertelt Van der Sijs. ‘Het verspreiden van de enquête is heel arbeidsintensief, daarom hebben we ook gekozen voor een langere vragenlijst.’ Het invullen van de enquête duurt ongeveer een halfuur. ‘Dat is heel wat, maar ook met de antwoorden van studenten die de enquête niet afmaken, kunnen we aan de slag.’

Lacunes opvullen

Hoeveel respondenten de onderzoekers willen bereiken, durft Van der Sijs niet te zeggen. ‘Het belangrijkste is dat we een goede spreiding krijgen van studenten uit verschillende studierichtingen en landen’, zegt ze. ‘In november kijken we naar het evenwicht van de antwoorden, daarna gaan we gericht proberen de lacunes op te vullen. Tot het einde van 2022 kan de enquête worden ingevuld.’

Volgens de taalkundige kunnen aan het onderzoek zeker beleidsmatige conclusies  worden verbonden. ‘Niet alleen door hogescholen en universiteiten afzonderlijk, maar ook de Onderwijsminister zal interesse hebben in de resultaten. Daarom wordt dit onderzoek mee ondersteund door de Taalunie.’