Wat betreft vredesmissies zitten we op het verkeerde pad. Militaire interventie om vrede te bewerkstelligen is niet de oplossing. Diplomatieke, economische en culturele interventie is nodig om escalatie te voorkomen. Dat stelde Jan Pronk gisterenavond tijdens de Soeterbeeck-lezing ‘Peace Missions. A Critical Evaluation’.

De zaal in het Collegezalencomplex is driekwart gevuld. ‘Het moment om stil te staan bij de manier waarop we vredesmissies uitvoeren, is aangebroken’, Willemijn Verkoren, universitair hoofddocent en hoofd van het CICAM geeft het publiek een inleidende boodschap mee. ‘De vredesmissies werden de afgelopen jaren steeds ambitieuzer. Maar de maakbaarheid van samenlevingen in conflictgebieden is beperkt.’ Duidelijk: de internationale gemeenschap moet dus een stapje terug doen. We moeten opzoek gaan naar nieuwe vredes-strategieën. Welke, is vanavond de vraag. Michael Pugh, hoogleraar Peace and Conflict Studies aan de University of Bradford, steunt de boodschap van Verkoren. Volgens hem exporteren kapitalistische landen neoliberale waarden naar conflict gebieden. Ze geven daarmee een eigen definitie aan vrede. Pugh houdt een pessimistisch betoog. De economieën die de westerse landen in conflictgebieden willen instellen kunnen zichzelf niet ontwikkelen, omdat ze zichzelf ook niet kunnen beschermen. Pugh is sinds kort visiting professor aan het CICAM en bracht donderdag zijn eerste bezoek. Zijn boodschap is duidelijk, maar hij biedt vooralsnog geen oplossingen. Geeft Jan Pronk die wel? De oud-minister en voormalig VN-gezant is zo mogelijk nog somberder over de vrede in de wereld. ‘We zitten niet op het juiste pad’, stelt hij. We moeten heus niet denken dat het zo goed gaat in de wereld. Er zijn momenteel veel meer slachtoffers door conflict dan de statistieken aangeven. Op flamboyante wijze benadrukt Pronk dat militaire interventie en het instellen van instituties en een economie geen vrede brengen. ‘Je vult daarmee de hoofden van de bevolking niet met positieve input.’ Neem het conflict in Syrië. Volgens de oud-minister hadden we daar tien jaar geleden meer diplomatiek geïntervenieerd moeten hebben. ‘Daarom moeten we dat nu doen in landen als Bangladesh, Pakistan en Nigeria. Escalatie ligt daar op de loer. Pakistan is al on fire.’ Zijn conclusie: alleen nog maar vredesmissies uitvoeren als er geen andere oplossing is. ‘Vrede is een proces. Iets dat niet geïmporteerd kan worden.’ Het doel van de avond was om stil te staan en te evalueren. Het is duidelijk dat iedereen vindt dat het anders moet. Maar weinig realistische oplossingen kwamen boven. De breedte van het onderwerp werkte dan ook niet mee. Een geschikt onderwerp voor een congres, maar bij de focus op één casus had het meer de diepte in kunnen gaan. / Reint-Jan Groot Nuelend