Het college van bestuur moet zich sterk maken voor opschorting van het Europese Associatieverdrag met Israël wegens de ernstige mensenrechtenschendingen door Israëlische samenwerkingspartners. Met dat advies komt de speciale Adviescommissie Samenwerkingsverbanden van de Radboud Universiteit. De commissie heeft specifiek gekeken naar multilaterale samenwerkingsverbanden.

“De Adviescommissie Samenwerkingsverbanden adviseert het college van bestuur zich sterk te maken voor opschorting van het Associatieverdrag van de EU met Israël wegens schending van verdragsverplichtingen door Israël in verband met de voortdurende ernstige mensenrechtenschendingen in Gaza en de andere Palestijnse gebieden.”

Dat schrijft de Adviescommissie Samenwerkingsverbanden, die in het najaar van 2024 werd opgericht om internationale samenwerkingsverbanden van de onderwijsinstelling onder de loep te nemen, in een recent advies. Dat advies kwam afgelopen september uit en verscheen vandaag op de website van de universiteit.

Bezetting

Afgelopen dinsdag bezetten actievoerders van het Nijmegen Student Encampment nog het Goudsmitpaviljoen achter het Huygensgebouw als protest tegen zo’n Europese samenwerking met Israëlische instellingen. In januari 2026 gaat er een project van start waar onder andere de Radboud Universiteit én drie Israëlische partijen bij betrokken zijn. De aanvraag was in november 2024 al gedaan, 30 juni van dit jaar is de laatste handtekening gezet.

Concreet adviseert de commissie het college zich expliciet aan te sluiten bij een oproep van de KNAW om Israël uit te sluiten van het Horizon Europe programma. Ook zou het CvB er bij de minister van Buitenlandse Zaken op aan moeten dringen het Associatieverdrag met Israël op te schorten.

In april van dit jaar kwam de commissie, na maanden van onderzoek, al met het advies om universiteitsbrede banden met de Hebrew University en Tel Aviv University op te schorten omdat zij bijdragen aan ernstige mensenrechtenschendigen. Een maand later nam het CvB dat advies over.

Financiële – en reputatieschade

Grotere consortia, zoals de Horizon Europe-projecten, vielen echter niet onder die opschorting, omdat dit over bredere, meerjarige samenwerkingsverbanden met instellingen uit verschillende landen – waaronder Israël – gaat. Veel van deze samenwerkingen lopen al meerdere jaren. Eenzijdige terugtrekking van de Radboud Universiteit uit deze multilaterale projecten was volgens de commissie geen reële optie, omdat dit zou leiden tot financiële-, juridische– en reputatieschade.

Maar “met het oog op de ernstige en systematische mensenrechtenschendingen door de Israëlische autoriteiten”, zou de universiteit zich nu hard moeten maken voor ontbinding van het Associatieverdrag met Israël, concludeert de commissie. Dankzij dat verdrag werken Europese instellingen samen Israëlische partners voor onderzoek, bijvoorbeeld binnen Horizon-Europe projecten. In dat verdrag staat onder andere een verwijzing naar het respect voor de fundamentele waarden waarop de Europese Unie is gebouwd, waaronder het respecteren van mensen.

Het bestuur van de faculteit der managementwetenschappen riep eerder al op om deelname van Israël aan het EU-associatieverdrag op te schorten. Ook de afgetreden minister van buitenlandse zaken, Casper Veldkamp, vroeg om een onderzoek naar het EU-Israël associatieverdrag. Of het college van bestuur het advies over gaat nemen, is vooralsnog onbekend.

Europese Raad

Voor het opzeggen van het associatieverdrag met Israel is een unanieme beslissing van de Europese Raad nodig. Toch zijn er juristen die stellen dat via een meerderheid het verdrag ook (deels) kan worden stopgezet.

Daarnaast is het onbekend hoe het college van bestuur naar aanleiding van dit advies aankijkt tegen het laatste Horizonproject waarbij zowel Radboud Universiteit als de Hebrew University betrokken zijn. Een woordvoerder geeft aan dat er deze vrijdag nog geen antwoorden gegeven kunnen worden op vragen.