‘Hoe langer het duurt, hoe moeilijker het is om de uitbraak van apenpokken te stoppen’

07 sep 2022

Meer dan 1100 mensen in Nederland zijn inmiddels besmet geraakt met apenpokken, het virus dat leidt tot pijnlijke blaasjes en symptomen zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid. Hoe staat het nu met de uitbraak? Zeven vragen aan hoogleraar Uitbraken van Infectieziekten Chantal Bleeker-Rovers.

Het aantal nieuwe besmettingen met apenpokken is wereldwijd aan het dalen, meldde de WHO (World Health Organization) eind augustus. Toch is het nog altijd niet gelukt om de uitbraak volledig te stoppen. Nu het nieuwe collegejaar is begonnen en de campus weer volstroomt met studenten, is het hoog tijd voor wat vragen aan Chantal Bleeker-Rovers, hoogleraar Uitbraken van Infectieziekten en internist-infectioloog in het Radboudumc. De huidige verspreiding van apenpokken is een punt van zorg, vindt zij.

Kunnen we uit de cijfers van de WHO concluderen dat het virus op z’n retour is?

‘Het aantal nieuwe besmettingen neemt af. Dat is natuurlijk goed nieuws, maar de verspreiding is nog zeker een punt van zorg. Lang niet iedereen voor wie bescherming door vaccinatie belangrijk is, kiest voor vaccinatie of krijgt daar de kans voor, bijvoorbeeld in landen waar weinig of geen vaccins beschikbaar zijn.’

Hoe verspreidt het virus zich ook alweer?

‘Door intensief huid-op-huid-contact. Dat kan seksueel contact zijn, zoals tot nu toe vaak voorkwam in deze uitbraak, maar het hoeft niet. Elk contact van beschadigde huid of slijmvliezen met de huidafwijking van iemand die monkeypox heeft, kan leiden tot een besmetting. In zeldzame gevallen kan het virus zich ook via besmet beddengoed of via druppeltjes in de lucht verspreiden, maar verspreiding via de lucht is bij dit virus een veel minder belangrijke manier van overdracht dan bij corona.’

Komt het voor dat iemand monkeypox oploopt maar geen huiduitslag krijgt?

‘Er zijn enkele gevallen beschreven, maar of een besmetting helemaal asymptomatisch kan verlopen is niet zeker. Het kan zeker voorkomen dat mensen maar één of twee huidafwijkingen hebben of vooral een ontsteking van de anus. Als ze dan ook niet ziek zijn en niet weten dat ze contact hebben gehad met iemand met monkeypox, dan kan ik me heel goed voorstellen dat ze dat missen.’

‘Wetenschappers onderzoeken of het virus zodanig is veranderd dat het makkelijker overdraagbaar is’

Is dat een van de redenen waarom het virus zich nu zo makkelijk verspreidt?

‘Er zijn meerdere theorieën over de huidige verspreiding. Het virus is nu bijvoorbeeld terechtgekomen bij de groep mannen die seks heeft met mannen, bij wie dat intensieve huid-op-huidcontact veel voorkomt, vooral in de categorie mannen met veel wisselende contacten. En er wordt onderzocht of het virus zodanig is veranderd dat het makkelijker overdraagbaar is. Daar hebben we nog geen definitief antwoord op.’

Wat kunnen mensen doen om zich te beschermen?

Chantal Bleeker-Rovers. Foto: Radboudumc

‘Ik denk dat goede voorlichting heel belangrijk is. Er wordt veel aandacht besteed aan de voorlichting voor mannen die seks hebben met mannen, omdat zij op dit moment extra risico lopen, dus ik denk dat een groot deel van die groep goed op de hoogte is. Ik hoop dat zij ook weten dat vaccinatie tot de mogelijkheden behoort, en dat ze gebruikmaken van die optie als ze daarvoor in aanmerking komen.’

‘Verder is het van belang om alert te zijn. Als je huidafwijkingen hebt en tot de risicogroep behoort, of als je contact hebt gehad met iemand die dat soort huidafwijkingen heeft, raadpleeg dan een arts voordat je weer seksueel contact hebt of ander contact waarmee je het over kan dragen. Trek ook aan de bel als je contact hebt gehad met iemand met monkeypox en klachten krijgt zoals koorts, hoofdpijn, ernstige vermoeidheid en spierklachten. Als je niet tot een risicogroep behoort en zulke algemene klachten krijgt, is de kans klein dat je monkeypox hebt. Dan moet je vooral kijken of je geen corona hebt.’

Het is nog altijd niet gelukt de uitbraak te stoppen. Hoe ver zal het virus zich nog verspreiden?

‘Ik durf me niet echt aan voorspellingen te wagen. In Nederland neemt het aantal nieuwe gevallen per week wat af, maar dat kan ook beïnvloed worden door het feit dat mensen pas net terug van vakantie zijn of doordat mensen zich minder snel laten testen. Wereldwijd is het aantal gevallen ook aan het stabiliseren of zelfs wat aan het dalen. Maar hoe langer het duurt, hoe moeilijker het is om de uitbraak te stoppen voordat er heel veel mensen besmet raken. Ik vind dat wel een punt van zorg.’

‘Het blijft belangrijk om alert te zijn op klachten bij jezelf of degene met wie je contact hebt’

Wat moeten we doen om de uitbraak een halt toe te roepen?

‘Vaccineren is een belangrijk onderdeel, maar mensen moeten zich realiseren dat vaccinatie alleen onvoldoende zal zijn. De vaccinatie beschermt waarschijnlijk goed tegen complicaties en ernstige ziekte, net zoals bij corona. Maar de prik voorkomt niet in alle gevallen dat je besmet raakt en die besmetting kan doorgeven. Bovendien hebben mensen die na 1975 geboren zijn twee vaccinaties nodig. Zij zijn pas enige tijd na de tweede prik beter beschermd. Het blijft dus belangrijk om alert te zijn op klachten bij jezelf of degene met wie je contact hebt. Je moet op tijd aan de bel trekken en je contacten goed informeren, zodat zij kunnen zorgen dat ze het niet nog verder doorgeven.’

‘En tot slot is er een lange periode waarin mensen thuis moeten blijven tot al die huidafwijkingen genezen zijn. Daar zou hulp voor moeten zijn, bijvoorbeeld voor mensen die dat financieel niet voor elkaar kunnen krijgen. Dat zijn dingen die heel hard nodig zijn om deze uitbraak écht te kunnen stoppen.’

Leuk dat je Vox leest! Wil je op de hoogte blijven van al het universiteitsnieuws?

Bedankt voor het toevoegen van de vox-app!

Geef een reactie

Vox Magazine

Het onafhankelijke magazine van de Radboud Universiteit

lees de laatste Vox online!

Vox Update

Een directe, dagelijkse of wekelijkse update met onze artikelen in je mailbox!

Wekelijks
Nederlands
Verzonden!