Ontwikkelingsorganisaties moeten in hun werk veel meer dan voorheen de nadruk leggen op beheersing, standaardiseren en kwantificeren van doelstellingen en resultaten. Dit managementdenken botst met de waarden en visie van veel organisaties. Niet langer zullen lokale prioriteiten en behoeftes leidend zijn, maar vooraf bedachte doelen van hulporganisaties, concludeert ontwikkelingssamenwerkingdeskundige Willem Elbers in het proefschrift dat hij op 19 januari zal verdedigen.

Willem Elbers bekeek in hoeverre het managementdenken verenigbaar is met de waarden en visie van hulporganisaties en deed onderzoek naar de hulporganisaties ICCO en Christian Aid in India, Ghana en Nicaragua. Hij ziet een groot verschil tussen de principes waar particuliere ontwikkelingshulporganisaties voor zeggen te staan en hoe ze tegenwoordig hun werk moeten doen. ‘Veel ontwikkelingsprojecten zijn alleen effectief en duurzaam als ze aansluiten bij lokale behoeften en prioriteiten. Daar hoort vertrouwen bij in de integriteit van lokale organisaties. Maar de nieuwe ontwikkelingssamenwerkingsrelatie is veeleer gebaseerd op wantrouwen en strenge controle ter voorkoming van misbruik. ‘

Vooraf bedachte doelen
Het managementdenken eist van ontwikkelingsorganisaties dat zij vooraf nauwkeurige doelen formuleren, zodat achteraf bekeken kan worden of ze wel effectief zijn geweest. Elbers: ‘Dat betekent dat niet langer lokale prioriteiten en behoeftes uit ontwikkelingslanden het vertrekpunt vormen van projecten en dat staat op gespannen voet met het lokaal eigenaarschap waar ICCO en Christian Aid zoveel waarde aan hechten.’

Politieke oorzaken
Armoede heeft vaak  ook politieke oorzaken. Daarom zien ontwikkelingsorganisaties het als hun taak om bestaande machtsverhoudingen die de ongelijkheid in stand houden te doorbreken. Maar juist deze ‘politieke’ projecten, bijvoorbeeld campagnes tegen corrupte overheden, zijn het moeilijkst te meten. Daarom leidt de eis van meetbaarheid volgens Elbers tot een voorkeur voor a-politieke projecten.’ / Bets Berntsen