Het staat te boek als een paardenmiddel, maar het kan niet anders: selecteren aan de poort. Gisteravond bogen deskundigen zich in Lux over manieren om dit zo goed mogelijk te doen. Met motivatiegesprekken kom je niet ver, zei psycholoog Gert Keen van de Groningse universiteit.’Dan kun je nog beter met een dobbelsteen gooien.’

Als je teveel studenten in huis dreigt te krijgen, wat dan te doen? LSVb-voorzitter Pascal ten Have zei gisteren in Lux voorstander te zijn van een goed entreegesprek.  De keuze om al dan niet te gaan studeren blijft dan bij de student. De Nijmeegse rector Bas Kortmann onderstreepte deze strategie. Op dit moment worden in Nijmegen al voor alle opleidingen ‘risicostudenten’ uitgenodigd voor een gesprek. Je behoort tot de groep als je bijvoorbeeld nog nooit een voorlichtingsactiviteit hebt bijgewoond. ‘Het helpt voor het studiesucces als studenten goed geïnformeerd aan de studie beginnen’, aldus Kortmann.

Bij opleidingen die sterk in trek zijn, helpt het gesprek niet meer. Waar een te groot aantal studenten dreigt, kiest ook de Nijmeegse universiteit voor selectie aan de poort. Nu al geldt voor vier studies in Nijmegen een numerus fixus: geneeskunde, biomedische wetenschappen, tandheelkunde en psychologie. In september volgend jaar voegt ook bedrijfskunde zich in het rijtje, waar een plafond wordt gelegd bij 300 studenten. De rector noemde een bovengrens om twee redenen handig: de opleiding wordt niet te groot (‘we streven immers naar kleinschalig onderwijs’) en selectie damt al te grote schommelingen in.  

In de overigens matig bezochte eerste editie van Lux Live lag de vraag op tafel welke manier van selecteren de beste is. Die vraag is actueel omdat steeds meer opleidingen ervoor kiezen zelf de hand te nemen in de selectie, om niet louter te koersen op de landelijk geregelde loting zoals die bij numerus fixus geldt. Zo kiezen in Nijmegen de opleidingen tandheelkunde en geneeskunde voor  de helft van de plaatsen zélf welke studenten ze toelaten. Deze zogeheten ‘decentrale selectie‘ gaat vanaf volgend jaar ook gelden voor de opleiding psychologie. Hoe precies ze daar de studenten gaan zeven, is op dit moment onderwerp van studie. Zo goed als zeker zal een cognitieve toets deel uitmaken van de procedure.

De Groningse psycholoog Gert Keen ziet weinig in selectiemethodes, en als het dan toch moet is er volgens hem maar één goede voorspeller van studiesucces: het eindexamencijfer. Iets als een motivatiegesprek werkt niet. ‘Het vergt geweldig veel inspanning voor de instelling, en het voorspelt weinig. Je kunt dan nog beter selecteren met een dobbelsteen.’ Kortmann wees erop dat decentraal selecteren veel meer behelst dan een motivatiegesprek. Hij noemde na afloop van het debat als voorbeeld een geschiktheidtest die bij tandheelkunde wordt ingezet, om de fijne motoriek te meten.

Selecteren op basis van vooraf opgegeven criteria is hoe dan ook prettiger voor studenten, aldus Bas Kortmann. ‘Studenten accepteren een afwijzing dan beter dan wanneer ze louter worden afgewezen op basis van een loting. Loten wordt als onbillijk ervaren.’ Op selectiecriteria kun je als aankomende student nog invloed uitoefenen, onderstreepte Kortmann. ‘Als je weet dat een schoolcijfer meetelt in de selectie, kun je harder gaan werken.’/ Paul van den Broek