Nederland gaat, na de val van kabinet Schoof, woensdag 29 oktober terug naar de stembus. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Kijkend naar de minister-president tijdens de Algemene Beschouwingen vorige week moest ik onwillekeurig denken aan een uitspraak van een van zijn illustere voorgangers, Dries van Agt: ‘Wij zwaaien het ventje vriendelijk uit’. Weliswaar ging die over iets heel anders (overigens wel over iets actueels, namelijk het uitsluiten van coalitiepartners), maar veel treffender kan het intermezzo-Schoof in de Nederlandse politiek voor mij niet worden omschreven.

Dick Schoof is het stadium van dreumes nooit ontstegen. Op geen enkel moment heeft hij kunnen overtuigen als regeringsleider – omdat hij dat natuurlijk ook niet was. Tot de val van het kabinet was dat Geert Wilders, en daarna was de boel stuur- en visieloos, wat pijnlijk resulteerde in Algemene Beschouwingen waarin de premier niet meer dan een bijrol vervulde. Of beter nog, het decor vormde waarin de échte spelers hun ook niet bepaald Oscarwaardige vertoning opvoerden.

‘Een onmogelijk opgave voor Schoof natuurlijk. Maar begin er dan ook niet aan.’

Schoof was de verkeerde man op de verkeerde plek, in een kabinet dat er nooit had mogen komen – en dat in de geschiedenis vooral gezien zal worden als een voorbeeld van hoe het niet moet. Een premier zonder enige politieke ervaring, ingevlogen om Wilders – de meest doorgewinterde en listigste politicus van het land – te temmen. Dezelfde politicus die een coalitie had gevormd met onder andere twee onervaren nieuwkomers, waarvan het NSC geleid werd door de meest labiele politicus van de afgelopen decennia en de BBB niet bepaald uitstraalde dat het bestuurlijk talent er welig tierde.

Een onmogelijke opgave voor Schoof natuurlijk. Maar begin er dan ook niet aan. Het heet niet voor niets onmogelijk!

Ondertussen jaste de rechtse meerderheid er nog even zijn stokpaardjes doorheen. Een compleet boerkaverbod, intrekking van de spreidingswet, meer grensbewaking – allemaal zaken waarvan het zeer twijfelachtig is of die ook zullen worden uitgevoerd, want daar gaat straks een nieuw kabinet en ook weer een nieuwe Tweede Kamer over. Symboolpolitiek dus, reuze belangrijk om te kunnen gebruiken in verkiezingstijd (‘Kijk eens wat ik voor elkaar heb gekregen!’), maar zonder ook maar enige invloed in de echte wereld. Net als Dick Schoof, eigenlijk.