Anderhalf jaar geleden boekte de PVV een monsterzege tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Het kabinet-Schoof dat daaruit ontstond, is vandaag gevallen. Hoe beziet politiek commentator Peter van der Heiden de toekomst?

Het onvermijdelijke is dan toch gebeurd. Geert Wilders kon zijn innerlijke Geert Wilders niet langer dan een jaar bedwingen en blies in een recordtempo het kabinet op omdat hij er geen zin meer in had. Een kabinet dat eigenlijk een doodgeboren kindje was, waarvoor niemand in Den Haag echt warme gevoelens had, een kindje waarvoor ze ook nog flink hebben moeten leuren om een stiefvader te vinden. En die arme Dick Schoof wordt dus ook weer snel aan de kant gezet.

Het is niet dat VVD, BBB en NSC niet konden weten met wie ze in zee gingen. Populisten zijn doorgaans niet zo van de compromissen en vinden zeteltal meestal belangrijker dan beleid, en de PVV is daar geen uitzondering op. De enige mogelijkheid om dit kabinet nog iets van een succes te laten zijn, hebben Yesilgöz, Van der Plas en (toen nog) Omtzigt in de formatie laten lopen, door Wilders het premierschap te weigeren. Nu kon hij ongecommitteerd vanaf de zijlijn blijven zieken, net zo lang tot het kabinet eraan ging. Een blunder van jewelste, hoe begrijpelijk ook.

‘Na de val van het laatste kabinet-Rutte is er niets gebeurd aan de problemen van het land’

Ik ben, laat ik me eens zachtjes uitdrukken, bepaald niet rouwig om de val van dit kabinet. Ik sta diametraal tegenover veel van wat deze coalitie beoogde. Maar het ergste is wel dat, na de bizarre val van het laatste kabinet-Rutte alweer twee jaar geleden, er feitelijk niets is gebeurd aan de problemen waar het land mee kampt. Complete stilstand op vrijwel ieder terrein: woningbouw, bestaanszekerheid, klimaat – de échte problemen, in tegenstelling tot de opgepompte asiel- en migratieproblematiek die de politiek nu al zo lang gijzelt.

Nieuwe verkiezingen, want die lijken onafwendbaar, betekenen een kans op een kabinet dat wel aan de slag gaat met de toekomst van het land. Al reken ik me hier ook nog niet echt rijk: de problemen zijn complex en hangen samen, en het vergt ongelooflijk veel moed om die echt aan te durven pakken en ongelooflijk veel kunde om ze echt op te lossen. Vooruitlopend op de verkiezingsuitslag voorspel ik alvast een middenkabinet, waarvan het maar de zeer de vraag is of dat de uiteenlopende ideeën op al deze terreinen tot een werkbaar geheel weet te smeden.

Nou ja, bescheiden hoop is altijd nog beter dan het defaitisme dat ik ervoer met dit kabinet. En een volgend kabinet zal zeker beter zijn voor het (hoger) onderwijs dan het huidige, al is het maar omdat slechter niet kan.