Deze week is in Venetië een begin gemaakt met het restaureren van drie triptieken van Jeroen Bosch, met inbreng van de Radboud Universiteit. In het Bosch-jaar 2016, vijfhonderd jaar na zijn sterfdag, komen ze alle drie terug naar Den Bosch, zijn geboortestad. ‘Die expositie wordt een nieuwe blockbuster.’

Het is weinigen gegeven om met hun neus bovenop een werk van Jeroen Bosch te hangen, laat staan nieuwe latjes te timmeren op het frame of retouches aan te brengen op het eeuwenoude doek. Luuk Hoogstede, alumus kunstgeschiedenis van de RU, mag het. Hij staat afgelopen maandag in Venetië gebogen over De gekruisigde martelares van Bosch, om het paneel ‘stabiel’ te maken voor transport. Later volgt elders in Venetië het daadwerkelijke opkalefateren van verschraalde kleuren of vergeelde vernislagen. ‘Dit is de droom van elke kunstrestaurator.’ Het werk in Venetië is onderdeel van het zogeheten Bosch Research and Conservation Project (BRCP), waarvan RU-hoogleraar Jos Koldeweij een van de grondleggers is. Ook de Radboud-wetenschappers Matthijs Ilsink en Ron Spronk zitten in het vijfkoppige kernteam, naast Hoogstede. Het BRCP, waarin een kleine drie miljoen euro omgaat, omvat een grootscheepse studie van alle werken van Bosch, naast de restauratie van een aantal ervan. ‘Nog nooit is op deze schaal het werk van één kunstenaar in kaart gebracht’, zegt Koldeweij. Het wetenschappelijk summum van het project wordt de nieuwe monografie, mede van zijn hand. ‘Dit belooft het nieuwe standaardwerk te worden van de Bossche meester.’ Den Bosch Bosch-kenner Koldeweij kijkt nu al uit naar de expositie in 2016, als in Den Bosch een nog onbekend aantal werken samenkomt in de stad waar ze gemaakt zijn. De stad zelf beschikt niet over een Bosch – de werken zijn pronkstukken in collecties in topmusea in Parijs, Madrid, Wenen of Washington. De gangbare manier om topstukken te verwerven is ruil, maar Den Bosch heeft niks te bieden. Het BRCP brengt redding, schetst Koldeweij: omdat alle kennis die het project voortbrengt met de musea wordt gedeeld, zijn ze bereid werken ter beschikking te stellen. Te meer daar het project, samen met geld van de Getty Foundation, ook nog borg staat voor restauratie. Koldeweij spreekt van een project met alleen maar winnaars. De musea krijgen nieuwe kennis naast opgeknapte werken, het publiek geniet in 2016 een droom van een expositie (‘Dit wordt een nieuwe blockbuster’), Den Bosch staat op de wereldkaart en de Nijmeegse letterenfaculteit spint er garen bij met publicaties en de monografie. ‘Een mooier voorbeeld van wetenschappelijke valorisatie kan ik niet bedenken’, zegt Koldeweij. / Paul van den Broek