‘Where the hell is it!?‘ wordt er geroepen in één van de twee sterrenkoepels van de Huygensgebouw. Woensdagnacht zijn er nog zes zielen te vinden in de overigens uitgestorven faculteit. De telescoop is gericht op een stukje hemel waar planetoïde 2005 YU55 zich nu zou moeten bevinden, maar er zijn op het scherm niets dan sterren te zien.

De afgelopen week had de aarde bezoek van planetoïde 2005 YU55, een brok materie van zo’n 400 meter in diameter. Hij passeerde onze planeet op korte afstand, dichterbij dan de maan, met een snelheid van zo’n 50.000 km/u. Astronomen over de hele wereld grepen hun kans om hem waar te nemen, ook in Nijmegen.

Wachten
De telescoop midden in de koepel is gericht op een stukje hemel dat kleiner is dan de helft van de diameter van de maan. Het enige wat het zestal kan doen om YU55 te vinden is de telescoop (volledig computergestuurd) te richten en wachten tot er iets beweegt tussen de sterren op het scherm. Christiaan Brinkerink, bijna afgestudeerd sterrenkundestudent, vergelijkt het hele proces met kijken naar een postzegel. ‘Je kunt steeds maar een heel klein stukje van de hemel bekijken.’
Op het scherm zijn volgens Brinkerink nu sterren te zien die even helder zijn als de planetoïde. ‘Dus we zouden hem moeten zien nu. Maar hij is hier niet… Toch moeten we in de buurt zitten.’
Er is discussie over wat het probleem kan zijn. De coördinaten van de voorspelde baan van de planetoïde veranderen bijvoorbeeld continu door nieuwe waarnemingen. De astronomen laten zich niet uit het veld slaan, voeren de nieuwste coördinaten in en zetten hun jacht voort.

Dan maar Jupiter
De half openstaande koepel wordt enkel verlicht door de maan en de twee computerschermen. De planetoïdenjagers gaan het internet op om raad te vragen bij collega’s die YU55 vannacht misschien al gespot hebben. Op het forum Cloudy Nights vinden ze de weinig bemoedigende woorden van een Amerikaanse amateurastronoom: ‘I’ve not seen a damn thing tonight.‘
Het is koud en drie leden van de groep besluiten de tijd te doden door met de telescoop in de andere koepel naar de maan en Jupiter te gaan kijken, die beiden duidelijk zichtbaar aan de hemel staan. Sander ter Veen, promovendus radioastronomie, zegt dat het schijnsel van de bijna volle maan het sterrenkijken vaak iets hindert. Door al het licht wat zij uitstraalt wordt de rest van de objecten aan de hemel minder goed zichtbaar.

Hebbes
En dan, net als de Copernicuskrater op de maan duidelijk zichtbaar is door het vizier, klinkt vanuit de andere koepel een stem: ‘We found it!‘
Gehaast komt het drietal binnen. En daar is het, een stipje op het scherm dat elke vijf seconden een klein stukje verspringt. 2005 YU55 is gevonden. ‘Hij is bijna twee uur uit koers,’ laat Marc Fokker, die achter de knoppen zit, weten. ‘Daarom hebben we hem eerder niet gevonden. Dit voelt nu wel een beetje als een trofee.’
YU55 scheert door de lucht
Versnelde beelden vanuit de koepel van het Huygensgebouw. YU55 zoeft van boven in beeld naar beneden. Beeld: Marc Fokker/Emilio Enriquez

Tot ziens
Nu de buit binnen lijkt, houden de meesten het voor gezien. Het is kwart voor twee ’s nachts en ze gaan lekker slapen. Er blijven twee astronomen achter om nog meer plaatjes te schieten van 2005 YU55. Nu kan het nog. Over enkele dagen verdwijnt hij langzaam in de lege kosmos om over heel lang weer terug te keren naar de planeet waar hij vanavond zo dichtbij was. / Roel van der Heijden / Foto Sterrenwacht Huygensgebouw Erwin Labijt