De onschuldige Nijmeegse introtijd staat in schril contrast met de wereldwijde verontwaardiging die zich dezer dagen op Syrië richt. Het woord aan drie deskundigen over hoe te reageren op de gifgasaanvallen in Damascus.

Maarten Zeegers: ‘Het gebied waar de gifgasaanvallen zijn geweest, ken ik goed. Ik studeerde aan de universiteit van Damascus; een aantal vrienden woonde in het gebied. Toen ik de beelden zag, heb ik lang gehuild. Via Facebook en Skype heb ik contact gehad met mijn vrienden. Ze beschreven de symptomen van de slachtoffers: hoe er schuim uit hun mond kwam, hoe mensen verlamd waren of in shock verkeerden; dit kan alleen maar een gifgasaanval zijn. Ik ben woedend over de suggestie dat de rebellen deze aanval op hun geweten zouden hebben. Alsof ze chemische wapens – als ze die al hadden – zouden inzetten tegen hun eigen vrouwen en kinderen. Het enige wat ik kan doen is artikelen publiceren over de situatie in Syrië. Vandaag en morgen staan stukken van mij in de Volkskrant en NRC. Mijn vrouw is Syrische en heeft een manifestatie georganiseerd, maar het interesseert niemand wat. Dat begrijp ik wel; als dit in Rwanda was gebeurd, had ik ook niets gedaan. Ik verwacht niet dat de internationale gemeenschap ingrijpt. Die heeft een aantal fiasco’s achter de rug in Irak, Afghanistan en Libië. Er is geen draagvlak voor interventie. Het zal nog jaren zo doorgaan in Syrië. Zelfs als Assad aftreedt of wordt vermoord, staan er nog heel veel rekeningen open.’ Maarten Zeegers is RU-alumnus en studeerde Islamitisch Recht in Damascus tot de burgeroorlog uitbrak. Undercover schreef hij artikelen voor NRC tot hij het land werd uitgezet. In 2012 verscheen zijn boek Wij Arabieren. Willemijn Verkoren: ‘Het probleem is nou juist dat er heel veel betrokkenheid is van buiten, maar dat de steun uit tegengestelde richtingen komt. Rusland en Iran steunen Assad, de rebellen krijgen steun van de CIA en van enkele Golfstaten. Je moet kijken of die verschillende partijen op één lijn kunnen worden gebracht. Ik denk dat er nog meer kan gebeuren op het vlak van vredesonderhandelingen; de VN heeft daar een speciale gezant voor. Hierbij is het van belang dat een breder regionaal perspectief wordt gehanteerd en dat alle belangen in de regio in kaart worden gebracht. Militaire interventies hebben vaak ongewenste effecten, zoals we hebben gezien in Afghanistan, Irak en Libië. Als analisten proberen wij het conflict te duiden en dit over te brengen op onze studenten. Probleem is dat alle informatie die je krijgt gekleurd is. Intern hebben we vandaag discussie over de aard van de gifgasaanvallen. Er valt veel te speculeren over of er wel gif is gebruikt, welk gif mogelijk is gebruikt, hoeveel doden er zijn en wie hierachter zit. Daar kunnen wij geen uitsluitsel over geven.’ Willemijn Verkoren is hoofd van het Centrum voor Internationaal Conflict-Analyse & Management (Cicam) aan de Radboud Universiteit. Bertjan Verbeek: ‘Toen ik de beelden gisteren zag kreeg ik meteen tranen in mijn ogen, ik had de neiging weg te zappen. Als wetenschapper moet je betrokken zijn, maar ook distantie bewaren. In mijn vak weten we dat iedereen een loopje neemt met de waarheid. Hoe het echt zit weten we oprecht nog niet, en die waarheidsvinding is direct onderhevig aan belangen: China en Rusland zullen willen dat het de opstandelingen zijn geweest, de westerse wereld zal sneller denken dat Assad aan het werk is. Als er echt aanwijzingen komen dat de regering chemische wapens heeft ingezet, dan moeten we toch de regels laten gelden die daarvoor zijn gemaakt. Er zijn verdragen voor, die tenminste sancties voorschrijven. Of het tot een interventie gaat komen, hangt deels af van de conclusies van het onderzoek. Maar we weten inmiddels dat de VN-ploeg die daarvoor aan het werk is gegaan, het niet gemakkelijk krijgt om de waarheid boven tafel te krijgen.’ Bertjan Verbeek is hoogleraar Internationale betrekkingen bij de Faculteit der Managementwetenschappen. / Paul van den Broek, Annemarie Haverkamp Beelden van de gifgasaanvallen zijn hier te vinden. Waarschuwing: het zijn heftige beelden.