Onrust, onzekerheid en irritatie. Dat ervaren medewerkers van onderwijsondersteuning door een bezuiniging van mogelijk 10 miljoen euro op hun kolom en door de manier waarop dat proces loopt. Ook vrezen ze voor de gevolgen voor studentenbegeleiding aan de Radboud Universiteit.

Tien miljoen euro. Zoveel moet de kolom onderwijsondersteuning (OWO) van de Radboud Universiteit potentieel bezuinigen. Het bezuinigingsproces is dan wel uitgesteld tot januari, maar de aanloop ernaartoe leidt tot onrust en onzekerheid bij de betrokken medewerkers.

De OWO-kolom van de Radboud Universiteit bestaat uit alle personen die ervoor zorgen dat het onderwijs aan de Radboud Universiteit in goede banen loopt, zowel binnen faculteiten als op centraal niveau. Denk bijvoorbeeld aan studentendecanen en -psychologen, studietrainers, de Studenten Informatiepunten, studieadviseurs,  International Offices en de onderwijs- en tentamenorganisatie.

Complexe kolom

Net als andere onderdelen van de bedrijfsvoering moet de OWO-kolom bezuinigen. Alle ondersteunende diensten bij elkaar moeten volgens de beleidsbrief van de universiteit 20 miljoen euro besparen – al lijkt dat bedrag inmiddels veel hoger uit te komen (zie kaderstuk 2). De helft daarvan wordt, zoals het ernaar uitziet, weggehaald bij OWO.

De OWO-kolom lijkt complex te zijn. Eind vorig jaar verscheen een adviesrapport van extern onderzoeksbureau Ernst & Young (EY) over het besparingspotentieel van de gehele bedrijfsvoering van de Radboud Universiteit. In dat rapport, dat Vox heeft ingezien, wordt Onderwijsondersteuning samen met Onderzoeksondersteuning als één kolom behandeld.

In tegenstelling tot andere ondersteunende diensten noemden de EY-consultants in hun rapport nog geen bezuinigingsdoel voor OWO. De consultants schrijven onder andere dat de aanwezigheid van “450 verschillende rollen de vergelijkbaarheid van activiteiten per FTE bemoeilijkt.”

Kick-off

Ook de Radboud Universiteit lijkt met de bezuiniging van Onderwijsondersteuning te worstelen, vertellen drie studieadviseurs tegen Vox. Het proces ervaren zij als rommelig en hoe voor hun kolom tot een bezuinigingsdoel van 10 miljoen euro is gekomen, is voor hen niet duidelijk.

Eind augustus kregen alle medewerkers een uitnodiging voor een startbijeenkomst, waar een dertigtal hypotheses – hiermee worden bezuinigingsvoorstellen bedoeld – werden gepresenteerd. Medewerkers kregen daarna de kans om zich in te schrijven voor een werkgroep die een bezuinigingsvoorstel behandelt in een zogenaamde deep dive. Eind oktober zouden alle hypothesen al getoetst moeten zijn.

Het besparingsprogramma is uitgesteld tot januari 2026.

De hypothesen, opgesteld en verzameld door de leidinggevenden van de kolom in een presentatie die Vox kon inkijken, zijn uiteenlopend van aard. Ze gaan bijvoorbeeld over het “reduceren van het aantal leidinggevenden en het aantal managementlagen” en het “reduceren van de externe inhuur met ten minste 20 procent” tot “het verminderen en versoberen van diploma-uitreikingen”.

In een digitale kick-off meeting eind september, waarvoor medewerkers last minute werden bijeengeroepen, kregen ze te horen dat het indelen in hypothesegroepen onzorgvuldig was gebeurd en dat het door het aantal binnengekomen vragen te moeilijk was om al een kick-off te houden. Een week later volgde een bericht dat het besparingsprogramma was gepauzeerd tot 20 oktober. Die datum werd kort daarna bijgesteld naar januari 2026.

‘Geen faire vorm van inspraak’

De bedoeling is dat werknemers vanaf januari in kleine groepjes brainstormen over de bezuinigingsvoorstellen. De medewerkers waarmee Vox sprak, hebben dubbele gevoelens bij dit proces. ‘Dit voelt niet als een faire vorm van inspraak, want de bezuinigingsvoorstellen zelf zijn al opgesteld’, zegt Martine van Leeuwen, studieadviseur bij de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. ‘Ofwel doe je niet mee, ofwel probeer je toch nog enige vorm inspraak te hebben over de toekomst van OWO’, vat haar collega Renée Wagenvoorde het dilemma over deelname samen.

Wagenvoorde is ingedeeld in een werkgroep die zich buigt over de vraag of bepaalde werkprocessen efficiënter kunnen worden ingericht en of dit proces kan worden gedigitaliseerd in studie-informatiesysteem Osiris. ‘Daar denk ik graag over mee, het is inderdaad logisch dat je onderwijsondersteuners vraagt hoe je dat doet. Maar in plaats van de manier waarop je dat doet moeten we aangeven welke bezuiniging hiermee gaat worden gerealiseerd en welke effecten deze maatregel heeft. Dat zijn vragen die ik niet kan beantwoorden.’

Nadat de hypothesen in groepjes zijn besproken, gaan ze terug naar het projectteam. Wie vervolgens beslist welke voorstellen worden doorgevoerd en welke niet, is de ondersteuners niet verteld. Ook wijzen ze erop dat het niet duidelijk is wie nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de bezuiniging. Verantwoordelijkheden lijken steeds te verschuiven en het is onduidelijk wie het aanspreekpunt is. E-mails over het proces die Vox kon inkijken, werden telkens door andere personen ondertekend: van een projectmanager van OWO en een plaatsvervangend programmadirecteur tot de directeur van Radboud Services.

Meer studievertraging

Het kan niet anders of de bezuiniging binnen OWO zal grote gevolgen hebben voor de studentenbegeleiding aan de Radboud Universiteit, aldus de studieadviseurs. En dat terwijl met het programma Studentbegeleiding 2023 recent nog veel geld in OWO is geïnvesteerd. ‘Veel wat daaruit is gekomen, dreigt nu opnieuw geschrapt te worden’, zegt Van Leeuwen. ‘Een van de hypothesen is bijvoorbeeld om te stoppen met wellbeing officers: een idee dat uit dit programma is voortgekomen en dat pas begin 2024 is gestart.’

Met deze bezuiniging zullen de wachttijden voor studentendecanen en psychologen volgens de medewerkers toenemen. ‘Bij studentendecanen loopt de wachttijd soms al op tot acht weken, zegt een derde studieadviseur die aan een andere faculteit werkt, en anoniem wenst te blijven. ‘Als daar wordt gesneden in het aantal FTE’s, dan zal die tijd alleen maar meer oplopen.’

Door diensten als career services of STIP-balies uit faculteiten te halen – twee voorbeelden die in de hypothesen zijn opgenomen – zal de dienstverlening volgens de studieadviseurs bovendien veel algemener worden en minder toegespitst zijn op afzonderlijke faculteiten.

Het is nog onduidelijk of ook studieadviseurs straks uit de faculteiten worden gehaald, maar deze vrees leeft wel bij de medewerkers die Vox heeft gesproken. Dat zou grote gevolgen hebben voor de begeleiding van studenten. ‘Ik ben gespecialiseerd in bepaalde opleidingen en in die hoedanigheid benader- en herkenbaar’, legt de derde studieadviseur uit. ‘Ik kan me voorstellen dat studenten een hogere drempel ervaren als ze geen vast gezicht kennen als studieadviseur, dat vertellen studenten mij ook regelmatig.’

‘De kosten van studievertraging liggen bij de student’

Hierdoor bestaat het risico, aldus de adviseurs, dat studenten (meer) studievertraging zullen oplopen door de bezuiniging. ‘En de kosten hiervoor liggen bij de student’, zegt Van Leeuwen.

Niet alleen studenten, ook docenten zullen volgens de studieadviseurs de gevolgen merken van de bezuiniging bij OWO. De derde studieadviseur geeft een voorbeeld: ‘Studenten met een chronische functiebeperking hebben veel aandacht nodig in hun voorzieningen of tentamenorganisatie. Als er minder mensen op tentamenorganisatie zitten, dan moeten docenten dat doen en voorzie ik dat de studenten in kwestie daar ook hinder van gaan ondervinden.’

Voor Kerst

Alles bij elkaar leiden de bezuinigingen tot onrust en onzekerheid bij de studieadviseurs en andere collega’s binnen OWO. ‘Niemand weet op dit moment waar hij of zij aan toe is, in de koffiehoek wordt er vaak over gesproken’, zegt Van Leeuwen. ‘Collegevoorzitter Alexandra van Huffelen zei aan het begin van dit collegejaar dat medewerkers dit najaar zouden weten waar ze aan toe zijn, maar dat geldt blijkbaar niet voor ons.’

‘We snappen dat er bezuinigd moet worden, maar organiseer het op zijn minst wel goed en transparant’

‘Daarnaast is er ook irritatie over hoe het proces loopt’, vult Wagenvoorde aan. ‘We snappen dat er bezuinigd moet worden en dat dat een impact heeft, maar organiseer het op zijn minst wel goed en transparant.’

De medewerkers zitten nog met veel vragen. Of er nu wel of geen reorganisatie komt, bijvoorbeeld, en of de bezuinigingen gehaald kunnen worden met collega’s die zelf vertrekken of met pensioen gaan. ‘In de eerste bijeenkomst werd gezegd dat een reorganisatie niet werd uitgesloten, in een tweede bijeenkomst werd dat woord niet meer gebruikt’, zegt de derde studieadviseur. ‘Die tegenstrijdige berichten leiden tot onzekerheid.’

‘Extra tijd noodzakelijk’

In een reactie aan Vox schrijven rector magnificus José Sanders en vicevoorzitter Agnes Muskens dat er uiteenlopende feedback is gekomen van medewerkers na de presentaties over de aanpak van de onderwijs- en onderzoekskolom. “Dit heeft ertoe geleid dat er een langere periode van voorbereiding moest worden ingecalculeerd dan eerder voorzien, omdat meer tijd nodig bleek om het onderzoek naar mogelijke besparingen in deze kolommen zorgvuldig en in afstemming met leidinggevenden en medewerkers uit het onderwijs vorm te geven.”

De bestuurders schrijven terdege te beseffen dat de afgelopen periode van meerdere keren bijgestelde planning onrust teweeg heeft gebracht bij betrokken medewerkers. “Dat is uiteraard heel vervelend voor hen die het betreft, maar wij denken dat de extra tijd voor de aanloop die wij nu willen nemen noodzakelijk is voor een goed en zorgvuldig proces. In het vervolgtraject zullen wij zorgdragen voor transparante communicatie met alle betrokkenen.”