Dankzij een nieuwe cao verdienen medewerkers van universiteiten nu 9 procent meer én krijgen ze een eenmalige bonus van maximaal 1200 euro. Ook wordt het aantal flexibele contracten afgebouwd. ‘Maar we mogen niet op onze lauweren rusten’, waarschuwt vakbondswoordvoerder Marijtje Jongsma.

Aangename verrassing voor medewerkers van universiteiten die onlangs op hun loonstrookje van augustus keken: ze krijgen 9 procent meer salaris dan voorheen. Bovendien krijgen zij volgende maand ook nog een eenmalige bonus. Medewerkers met een minimumuurloon van 14 euro krijgen 1.200 euro, voor schalen tot en met 9 is dat bedrag 1.000 euro, wie in schaal 10 of hoger zit krijgt 800 euro.

De loonsverhoging is het meest zichtbare gevolg van de nieuwe cao Nederlandse Universiteiten. Die kwam tot stand na maandenlange onderhandelingen tussen vertegenwoordigers van werkgeversorganisatie Universiteiten van Nederland en de vier vakbonden die de werknemers aan de universiteiten vertegenwoordigen (AOb, FNV, CNV en FBZ) en is sinds eind juli van kracht.

Dat de onderhandelingen zo lang hebben aangesleept, komt volgens Marijtje Jongsma, AOb-lid en woordvoerder namens de vakbonden in het Lokaal Overleg aan de Radboud Universiteit, door de paragraaf over het loon. ‘De onderhandelingen gebeuren dan wel tussen werkgevers en werknemers, maar de overheid bepaalt welke marge er is’, zegt ze. Volgens Jongsma weten de werkgevers vaak eerder dan de werknemers welke financiële speelruimte er is. ‘Maar daar zijn ze niet altijd transparant over. Gelukkig hebben de bonden uitstekende onderhandelaars.’

Zorgpunt

Toch meent Jongsma, die zelf niet betrokken was bij de onderhandelingen, dat er op het vlak van loon nog meer had ingezeten. ‘Als correctie van de inflatie hadden we ingezet op een verhoging van 10 tot 14 procent. Sommige andere sectoren hebben dat erbij gekregen.’

Dat medewerkers met een lager inkomen een hogere bonus krijgen, vindt Jongsma een goede zaak. ‘Zij zijn het hardst getroffen door de inflatie. De prijzen van energie en voedsel zijn enorm gestegen, inkomensongelijkheid is een toenemend zorgpunt.’

‘Inkomensongelijkheid is een toenemend zorgpunt’

Daarom, zegt Jongsma, hadden we deze groep liefst een hogere structurele loonsverhoging gegeven dan mensen met een hoger inkomen, maar er is nu besloten tot dezelfde loonsverhoging van 9 procent voor iedereen. Het gevolg is dat hoogleraren bijvoorbeeld meer geld erbij krijgen dan schoonmakers of portiers, omdat ze sowieso al een hoger loon hebben. ‘Daar kun je vraagtekens bij zetten’, zegt Jongsma.

Dekkingsgraad

De belangrijkste verwezenlijking van de cao noemt Jongsma dat het aantal tijdelijke contracten voor onderwijzend personeel de komende drie jaar moet worden afgebouwd tot maximaal 13,5 procent. ‘In de vorige cao hadden we al heldere afspraken gemaakt over vaste aanstellingen voor  universitaire docenten, hoofddocenten en hoogleraren, maar docenten vielen buiten de boot. Dat is nu niet meer het geval. Dit is een mooie aanvullende stap.’

De nieuwe cao loopt – met terugwerkende kracht – van 1 april 2023 tot en met 30 juni 2024, wat relatief kort is. ‘Dat heeft onder andere te maken met grillige tijden en de enorme inflatie’, legt Jongsma uit. ‘Soms is er niets meer uit te halen, op een gegeven moment wil je door en sluit je een akkoord. Een tijdje later ga je opnieuw rond de tafel zitten.’

Dat betekent dat de vakbondsleden nu alweer lijstjes beginnen te maken voor nieuwe onderhandelingen. ‘Thema’s als hoge werkdruk, structureel overwerk, tijdelijke contracten, Erkennen en Waarderen en sociale onveiligheid zullen hoog op de agenda blijven staan’, zegt Jongsma. ‘We mogen niet op onze lauweren rusten.’

‘Hoe meer leden een vakbond heeft, hoe beter de resultaten in de loonparagraaf’

In de tussentijd hoopt Jongsma dat de nieuwe cao heel wat nieuwe vakbondsleden zal trekken. ‘Uit wetenschappelijke literatuur blijkt dat er een relatie is tussen de dekkingsgraad van vakbonden en de resultaten die in een cao bereikt kunnen worden. Hoe meer leden een vakbond heeft, hoe beter de resultaten in de loonparagraaf uitpakken.’