BBB-leider Caroline van der Plas heeft een gesprek met studenten van de Radboud Universiteit en journalisten van De Gelderlander afgezegd. Volgens de politica was haar veiligheid in het geding nadat Pro-Palestinademonstranten hadden opgeroepen tot actie. Politicoloog Kristof Jacobs: ‘Ophef is altijd een goede manier om media-aandacht te krijgen.’

Een gesprek tussen Caroline van der Plas, studenten van de Radboud Universiteit en journalisten van De Gelderlander dat vanmiddag zou plaatsvinden, werd gisteravond door de BBB-politica afgezegd. Dat deed ze nadat Nijmegen Encampment op sociale media had opgeroepen tot actie tegen de komst van de politica naar de campus.

Het gesprek was een onderdeel van een reeks interviews met lijsttrekkers die De Gelderlander met de studenten van studievereniging Ismus in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober organiseert. Oorspronkelijk zou het debat plaatsvinden op de campus, op verzoek van de politica werd het verplaatst naar de redactie van de krant. Ook dat gesprek is afgelast.

Identiteitscrisis

De afzegging van Van der Plas werd meteen opgepakt door landelijke media. En dat is aandacht die de BBB goed kan gebruiken, legt Kristof Jacobs uit.

De partij worstelt volgens de politicoloog namelijk met haar identiteit. ‘Zijn ze een boerenpartij, een variant op de PVV of een bredere populistische partij? PVV-politicus Geert Wilders focust heel erg op migratie, waardoor er op radicaal rechts nog ruimte is voor partijen om zich te profileren. BBB richt zich daarom ook op het culturele vlak, op anti-Gazaprotesten en anti-Antifa – wat dat ook moge betekenen. Dat past bij die zoektocht naar een verhaal van de BBB.’

‘Tijdens een campagne wil je media-aandacht krijgen, met name tijdens de laatste drie weken voor de verkiezingsdag’

Het geplande bezoek van Van der Plas aan de Radboud Universiteit valt volgens Jacobs dan ook op die manier te verklaren. ‘Het past bij het idee dat de partij tegen de culturele elite is en voor de gewone persoon die zijn boerenverstand gebruikt. Dan is het hartstikke goed om een keertje naar zo’n universiteit te gaan, want je weet nooit wat er gebeurt. Misschien kan het interessante beelden opleveren voor de verkiezingscampagne.’

Dat er protest zou komen tegen de komst van de BBB-politica, viel dan ook te verwachten. Inzake Gaza kiest de BBB immers eerder de kant van Israël. Jacobs: ‘En met name de kant van de regering, van premier Benjamin Netanyahu.’

Van der Plas weet ook wel dat dit een gevoelig thema is op universiteiten, zegt Jacobs. ‘Tijdens een campagne wil je media-aandacht krijgen, met name tijdens de laatste drie weken voor de verkiezingsdag. Dan komt de campagne pas echt van de grond. En vandaag zijn we zover.’

Tipping point

Volgens Jacobs, die in het verleden betrokken was bij verschillende edities van het Nationaal Kiezersonderzoek, worstelt de BoerBurgerBeweging (BBB) al langer met haar identiteit. ‘In 2021 haalde BBB voor het eerst een zetel in de Tweede Kamer. Ze hadden een kernelectoraat en een kernpunt, namelijk stikstof en de belangen van de boeren.’

Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2023 veranderde alles voor de BBB: plots waren ze de grootste partij. ‘Niet alleen boeren stemden toen op hen, maar ook burgers uit de periferie van Nederland die zich achtergesteld voelen ten opzichte van Amsterdam. Ook trokken ze een groep teleurgestelde kiezers die de politiek beu waren.’

Die laatste groep kiezers was de BBB alweer verloren aan de PVV bij de Tweede Kamerverkiezingen later dat jaar. ‘Een tipping point in die campagne was het moment waarop Van der Plas, het boegbeeld van de partij, zei dat ze geen minister-president wilde worden. Toen haakte een deel van de potentiële kiezers af.’

Angela de Jong

De afzegging van Van der Plas leidde tot nieuwsberichten op de websites van onder andere De Gelderlander, de Telegraaf, GeenStijl en de NOS. AD-columnist Angela de Jong schreef zelfs een column over het onderwerp.

‘Een gevoel kun je niet ontkennen, je kunt het alleen niet serieus nemen’

Of er sprake was van een concrete bedreiging (zie kaderstuk) aan het adres van de BBB-leider, doet er volgens de politicoloog niet toe. ‘Het gaat om een gevoel [van Caroline van der Plas, red.]. Iemand kan zich ook bedreigd voelen zonder dat er een daadwerkelijke reden is. Een gevoel kun je niet ontkennen, je kunt het alleen niet serieus nemen. En dat is een belangrijk sentiment in de beweging van boze burgers: ze voelen zich niet serieus genomen. Als je hen zegt dat er geen reden was om dreiging te voelen, dan neem je ze niet serieus.’

In het licht van de verkiezingscampagne noemt Jacobs dit nieuwsfeit vooral ‘een goede start’ voor de BBB. Klassieke media bepalen immers nog steeds in grote mate waar de zwevende kiezers – volgens peilingen zo’n 30 procent van de burgers – op zal stemmen. ‘Ophef is altijd een goede manier om media-aandacht te krijgen. Zeker als die de kernpunten benadrukt.’

Dat wil volgens Jacobs niet per se zeggen dat de BBB het goed zal doen tijdens de verkiezingen. ‘De partij worstelt nog steeds. Het verhaal dat ze over stikstof vertellen is kwetsbaar, zegt Jacobs. ‘BBB-minister Femke Wiersma kon het op dat vlak niet waarmaken. Bij gebrek aan focus moeten ze op zoek naar andere onderwerpen. Maar het zou me niet verbazen als iedereen de afzegging binnen enkele dagen weer is vergeten.’